Η μάστιγα του κορωνοϊού ελλοχεύει αρκετούς κινδύνους που αφορούν και στην ψυχική μας υγεία. Γι’ αυτό και υπάρχει ανάγκη για πιο ισορροπημένη προσέγγιση, Η κλινική ψυχολόγος Έλενα Αριστοδήμου εξηγεί τα δεδομένα και μας δίνει τις συμβουλές της. 

Photo Credits: Cottonbro από το Pexels

Από τη μια η υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να χαρακτηριστεί επικίνδυνη για πολλές ανθρώπινες ζωές, λόγω της εκμηδένισης της σοβαρότητας του κορωνοϊού. Από την άλλη, ο πανικός μπορεί να παροξύνει την ψυχική υγεία εκατομμυρίων ατόμων. Έτσι, λοιπόν, είναι σημαντικό να έχουμε μια  ισορροπημένη προσέγγιση σε αυτή την πανδημία που απειλεί την υγεία μας αποφεύγοντας, όμως, τον αχρείαστο πανικό. Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα πώς θα διατηρήσουμε μια ισορροπία;

Η αξιολόγηση του κινδύνου  

Photo Credits: Gerd Altmann from Pixabay

Καθημερινά το ΚΕΝ (Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων – Center for Disease Control (CDC) εκδίδει ουσιώδεις πληροφορίες για τη σωστή υγιεινή και παράλληλα παρέχει χρήσιμες ταξιδιωτικές συμβουλές ενημερώνοντας το κοινό για την τρέχουσα κατάσταση. Σήμερα το ΚΕΝ προσφέρει τις ακόλουθες οδηγίες:

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Άτομα σε κοινότητες όπου έχει αναφερθεί εξάπλωση του κορωνοϊού, είναι σε ανερχόμενη έκθεση σε κίνδυνο.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Οι φροντιστές υγείας που περιθάλπουν ασθενείς με COVID-19, είναι σε πολύ υψηλή έκθεση σε κίνδυνο.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Οι στενές επαφές με άτομα που έχουν COVID-19, είναι επίσης σε πολύ υψηλή έκθεση κινδύνου.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Ταξιδιώτες που επιστρέφουν από χώρες του εξωτερικού όπου ο ιός έχει εξαπλωθεί βρίσκονται επίσης σε πολύ υψηλή έκθεση κινδύνου.

Διαχείριση κινδύνου με οδηγίες

Photo Credits: Cottonbro από το Pexels

Το ΚΕΝ (Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων – Center for Disease Control (CDC) έχει αναπτύξει ένα οδηγό για να βοηθήσει στην εκτίμηση και διαχείριση του κινδύνου για άτομα με πιθανή έκθεση στον COVID-19. Όλοι μας επιβάλλεται να  είμαστε προετοιμασμένοι για σενάρια δυσμενών περιπτώσεων και να προσφέρουν διαφάνεια στην πληροφόρηση. Όπως σε κάθε πανδημία, η πληροφόρηση είναι διάχυτη και η σωστή ενημέρωση μπορεί να αλλάξει τις προοπτικές κινδύνου για πολλούς από εμάς.

Συνεπώς, μπορούμε να ακολουθήσουμε τα πιο κάτω βήματα:

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Σωστή υγιεινή: πλύσιμο χεριών, καλύπτουμε το πρόσωπο όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Αποφεύγουμε τις συγκεντρώσεις σε χώρους που έχουν προσβληθεί.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Όταν θα επιτραπεί, κάνουμε πληροφορημένες επιλογές για ταξίδια σε περιοχές με τον υψηλότερο κίνδυνο.

Photo Credits: Cottonbro από το Pexels

Αν και πολλές πανδημίες αρχικά εξαπλώνονται, εντούτοις οι πιο πολλές θα δείξουν μειωμένη εξάπλωση σε πιο ζεστούς μήνες ή εκεί που πολλά άτομα του πληθυσμού έχουν αναπτύξει ανοσία. Παρόλα αυτά, σ’ αυτή την φάση, δεν γνωρίζουμε ακόμη την έκταση της μελλοντικής εξάπλωσης. Για τον λόγο αυτό είναι συνετός τρόπος σκέψης να είμαστε έτοιμοι για εύλογη εξάπλωση και τοξικότητα.

Αξίζει να τονιστεί ότι πολλά απ’ όσα χρειάζεται να ξέρουμε, δεν είναι ακόμα γνωστά. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τα ποσοστά θνησιμότητας από τη νόσο, γιατί δεν μπορούμε να βασιστούμε πάνω στις κινέζικες στατιστικές. Ο λόγος είναι γιατί πολλές πιθανές περιπτώσεις ατόμων που είχαν προσβληθεί μήνες προηγουμένως, μπορεί να πέρασαν χωρίς να αναφερθούν, εκτός αν έχουν καταλήξει στο ICU.

Ψυχολογία, ο ρόλος των ΜΜΕ και των Κοινωνικών Δικτύων

Photo Credits: Bongkarn Thanyakij από το Pexels

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνά εντείνουν το αίσθημα του φόβου συγκρίνοντας την τρέχουσα πανδημία με τη μεγάλη γρίπη του 1917 – 1921 που οδήγησε στο θάνατο περίπου 50 εκατομμύρια άτομα. Για παράδειγμα τη συγκρίνουν με την Βουβωνική Πανώλη που, ίσως να είχε ποσοστό θνησιμότητας κοντά στο 50% και που θανάτωσε το ένα τέταρτο του πληθυσμού στην Ευρώπη. Όμως, αυτές οι συγκρίσεις δεν βασίζονται στα τρέχοντα στοιχεία για τον κορωνοϊό. Ως εκ τούτου τα μέσα  μαζικής επικοινωνίας υπερβάλλουν για την επικινδυνότητα αυτού του ιού.

Πώς  υπερβάλλουμε τον  κίνδυνο;

Photo Credits: Oleg Magni από το Pexels

Έρευνες έχουν δείξει ότι ο κόσμος υπολογίζει τον κίνδυνο, αλλά αυτό που προκαλεί την ανησυχία μας είναι ότι μερικοί παράγοντες οδηγούν στην κλιμάκωση της αξιολόγησης του κινδύνου. Αυτοί περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΤΟ ΠΡΟΣΦΑΤΟ: Όσο πιο πρόσφατη η πληροφόρηση, τόσο περισσότερη αξία της δίνεται. Αυτός ο ιός είναι πρόσφατος – ένα μήνα για πολλούς από μας. Έτσι μας κάνει να νομίζουμε ότι είναι υψηλού κινδύνου.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ: Όσο πιο δραματικές, αξιομνημόνευτες και έντονες είναι οι εικόνες και η πληροφόρηση, τόσο πιο μεγάλη η αξία τους. Είναι στις ειδήσεις, εικόνες ανθρώπων στο νοσοκομείο, άδεια εμπορικά κέντρα. Υψηλότερες εκτιμήσεις κινδύνου.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ: Όσο πιο εύκολα μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στην πληροφόρηση, τόσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος. Δεν μπορείς να παρακολουθείς τις ειδήσεις ή να κοιτάζεις στο διαδίκτυο ή τα μέσα επικοινωνίας χωρίς να παίρνεις αυτές τις πληροφορίες.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ: Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα οδηγεί στη μεγαλύτερη εκτίμηση του κινδύνου. Δεν γνωρίζουμε αρκετά από τα σχετικά γεγονότα.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΑΟΡΑΣΙΑ: Όταν δεν το βλέπεις, νομίζεις ότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος. Δεν μπορούμε να δούμε τον ιό ή να ξέρουμε ποιος είναι φορέας, έτσι, υπολογίζουμε υψηλότερο κίνδυνο.

Photo Credits: mohamed Hassan από το Pixabay

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΛΕΓΧΟΥ: Όσο πιο λίγος είναι ο έλεγχος που νομίζεις ότι έχεις, τόσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος. Για παράδειγμα ο κόσμος προσπαθεί να αποκτήσει τον έλεγχο με την αποφυγή συμπεριφορών ασφαλείας.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΦΡΙΚΤΟΤΗΤΑ: Όσο πιο δραματικά φρικτό είναι το γεγονός, τόσο πιο μεγάλη η αξιολόγηση του κινδύνου. Η ιδέα του θανάτου από αναπνευστική βλάβη φαντάζει φρικτή.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] ΑΠΟΤΟΜΗ ΑΛΛΑΓΗ: Δίνεται περισσότερη έμφαση σε κάτι που μπορεί να συμβεί ξαφνικά. Μπορεί να ασθενήσεις και να πεθάνεις σε μια ή δυο βδομάδες.

Αγνοώντας τις πιθανότητες & η ψυχολογία μας

Ένα από τα συχνά μας λάθη, σκεπτόμενοι τον κίνδυνο, είναι να αγνοούμε τις πιθανότητες. Κάθε θάνατος είναι μια τραγωδία, αλλά συχνά δεν τον τοποθετούμε στο πλαίσιο της πιθανότητας κάποιου να πεθάνει αυτή τη στιγμή. Για παράδειγμα, ο πληθυσμός της Κίνας είναι περίπου 1,400,000,000 και αυξάνεται κάθε λεπτό. Η πιθανότητα σήμερα θανάτου από κορωνοϊό στην Κίνα, είναι 0.0000199. Βέβαια, οι πιθανότητες θα αυξηθούν όσο συμβαίνουν περισσότερα περιστατικά. Όμως έχουμε την τάση να επικεντρωνόμαστε πάνω σε συγκεκριμένα συμβάντα και  περιστατικά. Δεν αναφέρουμε πόσα άτομα δεν έχουν τη νόσο ή πόσοι αποθεραπεύονται. Αγνοούμε, λοιπόν, τις πιθανότητες.

Χαρακτηριστικά χθες το Υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι τα 230 περιστατικά COVID-19 που εντοπίστηκαν στην Κύπρο είναι το αποτέλεσμα συνολικά 6,847 εργαστηριακών αναλύσεων που έγιναν από το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου και το Μικροβιολογικό Τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Τα 130 από τα 230 προέρχονται από επαφές, άρα οι λοιμώξεις είναι από την Κύπρο. Επίσης, επισημάνθηκε ότι 22 από τα άτομα που διαγνώστηκαν θετικά με στον ιό και νοσηλεύτηκαν, έχουν ήδη αποθεραπευτεί. Πόσοι όμως, στάθηκαν σ’ αυτό το ευοίωνο γεγονός της αποθεραπείας;

Photo Credits: Cottonbro από το Pexels

Όπως είναι φανερό, οι πιο συχνές αιτίες θανάτου σπάνια αποτελούν τα κύρια θέματα που ο κόσμος ανησυχεί  κατά την θεραπεία, εκτός κι αν υπάρχει πραγματική περίπτωση αυτής της νόσου. Πολλές από αυτές θα μπορούσαν να αποφευχθούν ή να καθυστερήσουν διαμέσου επιλογών τρόπου ζωής, όπως δίαιτα, σωματική άσκηση, ισορροπημένο βάρος, κάπνισμα, αποχή από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, οδηγώντας προσεχτικά παραμένοντας νηφάλιος κ.λπ.. Ειρωνικά, αυτό που είναι οικείο και συνεχόμενο και που αποδίδει ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΙΚΟ ΚΙΝΔΥΝΟ προεξοφλείται, επειδή σπάνια φοβόμαστε αυτό που έχουμε συνηθίσει. Κατά  τη διάρκεια του φόβου της τρομοκρατίας, χρόνια πριν, υπήρχε μια επιδημία άγχους. Όμως ήταν πιο πιθανό να πεθάνεις σκουντουφλώντας πάνω σε ένα παιδί ή από πνιγμό μέσα στη μπανιέρα σου. Όμως, ο φόβος συνέχιζε.

Επιστεγάζοντας, υπάρχει μια διαφορά μεταξύ Λογικού και Παράλογου Φόβου.  Το ΚΕΝ μας έχει δώσει λογικές κατευθυντήριες γραμμές για σωστή υγιεινή, ταξιδιωτικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις. Το μεγαλύτερο «ποσοστό μόλυνσης» ακριβώς τώρα δεν είναι ο ιός, είναι ο φόβος. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε την πανδημία, αλλά μπορούμε να ακολουθήσουμε λογικές προφυλάξεις, χωρίς να συμπεραίνουμε ότι το κάθε άτομο αποτελεί μεγάλο κίνδυνο. Για τον λόγο αυτό δοκίμασε την ισορροπημένη προσέγγιση. Ο πολύς φόβος μάς κάνει αχρείαστα κακομοίρηδες, αλλά ο πολύ λίγος φόβος μπορεί να μας βάλει σε αχρείαστο κίνδυνο.

Φροντίζω καθημερινά την ψυχολογία και την ψυχική υγεία μου

Photo Credits: Andrea Piacquadio από το Pexels

Επομένως, το σημαντικότερο, σε συνθήκες απομόνωσης, είναι να φροντίζω καθημερινά την ψυχική μου υγεία. Ενδεικτικά μπορούμε να ακολουθήσουμε τα εξής:

1. Είναι εύλογο να ανησυχούμε για την υγεία μας και τις αλλαγές που συμβαίνουν στην καθημερινότητά μας.
2. Διαφυλάττω ακμαίο το ηθικό μου, χωρίς να απογοητεύομαι αν κάποιοι από τους στόχους μου δεν έχουν επιτευχθεί στον επιθυμητό βαθμό.
3. Ενημερώνομαι από έγκυρες και αξιόπιστες πηγές για τις τρέχουσες εξελίξεις, χωρίς ωστόσο να εκτίθεμαι διαρκώς σε δυσάρεστα συμβάντα.
4. Θέτω ένα ημερήσιο πρόγραμμα ακόμα κι αν πρόκειται για πολύ απλά πράγματα.
   

   Photo Credits: Viktoriasbalance από το Pixabay

5. Αξιοποιώ δημιουργικά τον ελεύθερό μου χρόνο με δραστηριότητες που με ευχαριστούν και με γεμίζουν ενέργεια.
6. Αν και απομονωμένος δεν πρέπει να αποξενώνομαι από τους φίλους μου. Επικοινωνώ μαζί τους αξιοποιώντας τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.
7. Γίνομαι εθελοντής προσφέροντας τη βοήθειά μου στον συνάνθρωπο.
8. Υιοθετώ μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

More info

Η Έλενα Αριστοδήμου είναι Κλινική Ψυχολόγος,

Την Έλενα Αριστοδήμου θα τη βρεις στο Αltius Mind Institute

Λεωφ. Στροβόλου 14, Myrtiana Court, 1^ος όροφος, Γραφείο:103, 2018, Λευκωσία

τηλ. 99 309246

Μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί της στο aristodemouelena@gmail.com

www.altiusmindinstitute.com

https://www.facebook.com/altiusmindinstitute

 Μάθε περισσότερα για το πως θα νικήσεις το άγχος κάνοντας κλικ εδώ

Έχεις άγχος; Εδώ θα βρεις τα 5 «βότανα» που το νικούν