Τα μούσμουλα, ή απλά τα μέσπιλα, όπως τα λέμε στην Κύπρο, τα λατρεύεις… Και τώρα που είναι στις δόξες τους τα απολαμβάνεις περισσότερο… Και καλά κάνεις! Το ξέρεις όμως, ότι κατάγονται από την Κίνα; Βέβαια, η μουσμουλιά ευδοκιμεί και στην Κύπρο και σ’ όλη την Ελληνική επικράτεια, χαρίζοντάς μας τα μούσμουλα, τα πιο εύγευστα και ωφέλιμα φρούτα αυτής της εποχής.

Κείμενο: Λένα Τσουκαλά

Photo Credits: Λένα Τσουκαλά

Κρυμμένα σε αυλές, χωράφια, γωνιές δρόμων ή κήπων, ακόμη και σε ακατοίκητα μισογκρεμισμένα σπίτια σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, κάτι στενόμακρα δέντρα μοιάζουν με… «κομάντο» της βοτανολογίας. Βρίσκονται παντού, περνούν απαρατήρητα και αντέχουν σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Και κυρίως, μόλις καρποφορήσουν μας θυμίζουν ότι όπου να ‘ναι η άνοιξη μας αποχαιρετά. Για όσους δεν το κατάλαβαν, είναι οι μουσμουλιές. Ένα φρούτο που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Κάποιοι το λένε «μήλο της άνοιξης», κάποιοι άλλοι λένε ότι όταν το αφήσεις και ωριμάσει αρκετά μοιάζει στη γεύση με ώριμο αχλάδι, αλλά κανείς δεν παίρνει θέση για το πιο παράδοξο που συμβαίνει μέσα σε έναν τόσο μικρό καρπό: Το γεγονός ότι μέσα σε ένα μούσμουλο μπορεί να βρει κανείς τρία και τέσσερα, ίσως και περισσότερα, κουκούτσια.

Μούσμουλα, τα περιφρονημένα φρούτα

Photo Credits: Λένα Τσουκαλά

Ο καρπός της μουσμουλιάς, μούσμουλο ή μέσπιλο, είναι ράγα και είναι στρογγυλός ή ωοειδής ανάλογα με την ποικιλία και όταν ωριμάσει αποκτά έντονο κίτρινο προς πορτοκαλί χρώμα. Περιέχει 1-2 μεγάλα ή 2-4 μικρότερα κουκούτσια, σκούρου καφέ χρώματος, τα οποία θεωρούνται μειονέκτημα γιατί αφήνουν λίγο χώρο για την σάρκα η οποία έχει γλυκόξινη γεύση. Οι βασικές ποικιλίες μούσμουλων είναι δύο, η στρογγυλή και η μακρύκαρπη, που θεωρείται και η πιο νόστιμη. Το μούσμουλο τρώγεται νωπό σαν φρούτο και δεν δέχεται περαιτέρω επεξεργασία, γιατί είναι πολύ ευαίσθητο.

Μουσμουλιά

Photo Credits: Canva.com

Η μουσμουλιά είναι ένα αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό και ανήκει στην τάξη ροδώδη και στην οικογένεια ροδίδες. Η επιστημονική της ονομασία είναι εριοβοτρύα η Ιαπωνική. Θεωρείται από τα πλέον αρχαία φυτά με καταγωγή την Ιαπωνία και την Κίνα. Σήμερα καλλιεργείται για το νόστιμο κίτρινο καρπό της το μούσμουλο, αλλά και σαν καλλωπιστικό για το πλούσιο της φύλλωμα. Το ύψος του δέντρου φτάνει τα 8 μέτρα και ο κορμός του είναι σχεδόν ευθύγραμμος.

Τα φύλλα του είναι μεγάλα και δερματώδη, σκληρά πράσινα στο πάνω μέρος και ελαφριά πράσινα χνουδωτά στην κάτω πλευρά τους, ενώ φτάνουν στο μήκος τα 25 εκατοστά. Τα άνθη της μουσμουλιάς είναι λευκοκίτρινα με ευχάριστη οσμή πικραμύγδαλου και σχηματίζουν βότρυς με πυκνό χνούδι. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με σπορά και το φυτό αναπτύσσεται εύκολα, αλλά και με εμβολιασμό των συγγενικών δέντρων της κυδωνιάς και της μεσπιλιάς. Το δέντρο ανθίζει από το Σεπτέμβριο ως το Δεκέμβριο και δίνει ώριμους καρπούς από τον Απρίλιο ως το Μάιο. Η καρποφορία του δέντρου αρχίζει από τον 6^ο – 7^ο χρόνο της ζωής του, ενώ σε πλήρη καρποφορία είναι μετά τον 12^ο χρόνο. Η μουσμουλιά είναι ανθεκτική στο ψύχος και στη ζέστη.

Μέσπιλα, μούσμουλα ή δέσπολα;

Η επιστημονική ονομασία της μουσμουλιάς είναι Mespilus Germanica και ενώ προδίδει γερμανική προέλευση, κατάγεται από τη νοτιοδυτική Ασία, ενώ κάποιες καταβολές της έχουν ανακαλύψει οι ερευνητές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ιδιαίτερη ανάπτυξη γνώρισε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πρώιμης Αναγέννησης στα χρόνια του Καρλομάγνου. Η ονομασία της, πάντως, σύμφωνα με μια γλωσσολογική προσέγγιση είναι μίξη του αρχαιοελληνικού «μέσπιλον» και του λατινικού «mespilus». Βεβαίως, στην Κύπρο διατηρούμε την αρχαιοελληνική του ονομασία, ενώ στα ιταλικά λέγεται «nespolo». Επίσης, σε ελληνικές περιοχές με έντονες ιταλικές επιδράσεις, κυρίως στην Κρήτη, το μούσμουλο λέγεται «δέσπολο».

Photo Credits: Pixabay

Σε μια περιοχή της Σητείας, για παράδειγμα, την Τουρλωτή, κάθε Ιούνιο και για περίπου δέκα ημέρες, διοργανώνεται η «Γιορτή του δέσπολου». Το μούσμουλο έδωσε τα πρώτα δείγματα ζωής στην Περσία ενώ καλλιεργήθηκε πολύ έντονα από τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους ενώ ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη ήταν γνωστό για τις θαυματουργές του ιδιότητες κατά των εντερικών διαταραχών.

Photo Credits: Canva.com

Μια μουσμουλιά δεν μπορεί να ψηλώσει περισσότερο από οκτώ μέτρα ενώ η διάμετρος του καρπού της δεν ξεπερνά τα πέντε εκατοστά. Πάντως, ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό αυτού του φρούτου που εμφανίζεται κάθε χρόνο την ίδια πάντα εποχή είναι ότι πρέπει να μαζεύεται σε τέτοια κατάσταση που να μοιάζει ήδη… χαλασμένο. Πρέπει, πάντοτε, να τρώγεται σε υπερώριμη κατάσταση γιατί τότε απελευθερώνει όλα του τα αρώματα…

Θρεπτικά & υγιεινά φρούτα

Photo Credits: Canva.com

Το μούσμουλο, αν και θεωρείται αρκετά περιφρονημένο φρούτο, είναι πολύτιμο για την υγεία μας. Περιέχει αρκετή βιταμίνη Α (καροτίνη) και είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, τανίνη, ασβέστιο, φώσφορο, σελήνιο και κάλιο. Έχει επίσης, πολλές φυτικές ίνες και άλλες πεπτικές ουσίες που το κάνουν ευεργετικό. Είναι ιδανικό φρούτα για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα εντερικών διαταραχών και διαταραχές του νευρικού συστήματος. Πληροφοριακά, θα σου αναφέρουμε επίσης ότι τα 100 γραμμάρια (5 μέτρια μούσμουλα, περίπου) έχουν 45 θερμίδες (kcal).

Photo Credits: Canva.com