Όσοι πάσχουν από παχυσαρκία, χωρίς πρόσβαση σε εκπαιδευμένους ειδικούς, όπως είναι οι εγγεγραμμένοι, πτυχιούχοι διαιτολόγοι και οι πτυχιούχοι διατροφολόγοι, δεν θα φθάσουν ένα υγιές  ή θα διατηρήσουν ένα υγιές μακροπρόθεσμο στόχο βάρους (WOF, ΣυΔιΚυ). Αυτά επισημαίνει ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας. 

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας (WOF) κήρυξε την 4η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (World Obesity Day). Στόχο της; Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις επιδημικές διαστάσεις που έχει πάρει σήμερα η παχυσαρκία και οι λύσεις που πρέπει να υποδεικνύονται για τον περιορισμό της συχνότητας εμφάνισής της.

Η Παχυσαρκία είναι πάθηση

Ναι, η Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική εναπόθεση  λίπους στο σώμα. Έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, οδηγώντας σε μείωση του προσδόκιμου ζωής και αυξημένα προβλήματα υγείας. Ένας απλός τρόπος εκτίμησης της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), που εκφράζει το πηλίκο του σωματικού βάρους σε κιλά προς το τετράγωνο τους ύψους σε μέτρα. Ένα άτομο χαρακτηρίζεται λιποβαρές με ΔΜΣ < 18,5, φυσιολογικό με 18,5-25,0, υπέρβαρο με 25-30 και παχύσαρκο με ΔΜΣ > 30 (30-35 στάδιο I, 35-40 στάδιο II, > 40 στάδιο III).

Οι αριθμοί σοκάρουν

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Σύμφωνα με την WOF, το 2014 το 39% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν υπέρβαρο και το 13% παχύσαρκο, ενώ η συχνότητα της παχυσαρκίας έχει διπλασιαστεί από το 1980. Πιο επίφοβη είναι η παχυσαρκία των παιδιών, η οποία επίσης προχωράει αύξουσα.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) επισημαίνει ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1975 έως σήμερα. Η αύξηση ειδικά στα παιδιά και στους εφήβους είναι ακόμη μεγαλύτερη (σχεδόν πενταπλασιασμός). Τονίζει ότι η παχυσαρκία αφορά όλες τις ηλικίες και όλες τις κοινωνικές ομάδες σε όλες τις χώρες, πλούσιες και φτωχές. Μάλιστα, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για διάφορες παθήσεις, όπως διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακή νόσο, υπέρταση, καρκίνο.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Στην Κύπρο η παχυσαρκία ανέρχεται στο 27.8 % σύμφωνα με επιδημιολογική έρευνα του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου. Στους άντρες η παχυσαρκία ανέρχεται στο 28.8% και στις γυναίκες στο 26.9%. Το  υπερβάλλον βάρος ανέρχεται στο 36% συνολικά, 46.9% στους άνδρες και 26% στις γυναίκες.

Εξερευνήστε τις ρίζες της παχυσαρκίας

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Το ανθρώπινο σώμα έχει ενσωματωμένους μηχανισμούς για να προστατευθεί από την πείνα-αυτό μπορεί να καταστήσει δύσκολο να διατηρηθεί η απώλεια βάρους.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Επεξεργασμένα τρόφιμα, σε όλο τον κόσμο, συμβάλλουν στην ταχεία αύξηση της παχυσαρκίας.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Τα γονίδιά μας αντιπροσωπεύουν κάπου μεταξύ 40-70% της πιθανότητας παχυσαρκίας. Ενώ τα γονίδιά μας επηρεάζουν τον κίνδυνο για παχυσαρκία. ο αντίκτυπος της συνεισφοράς τους μπορεί να τροποποιηθεί από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως οι συνήθειες του τρόπου ζωής μας.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Χωρίς πρόσβαση σε εκπαιδευμένους παρόχους- όπως είναι οι εγγεγραμμένοι, πτυχιούχοι διαιτολόγοι και οι πτυχιούχοι διατροφολόγοι, οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από παχυσαρκία δεν θα φθάσουν ένα υγιές  ή θα διατηρήσουν ένα υγιές μακροπρόθεσμο στόχο βάρους.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”]  Η προγεννητική ζωή, η πρόωρη ενηλικίωση, η εγκυμοσύνη, οι ασθένειες και τα φάρμακα μπορούν όλοι να επηρεάσουν την αύξηση βάρους.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”]  Υπάρχει μια περίπλοκη σχέση μεταξύ των συστημάτων τροφίμων και της υγείας, με την εμπορία των τροφίμων που έχουν μια γνωστή σύνδεση με την παχυσαρκία.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Τα συμπτώματα ορισμένων διαταραχών της ψυχικής υγείας, και τα συναφή φάρμακα τους, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του σωματικού βάρους.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Η έλλειψη ύπνου όπως και τα υψηλά επίπεδα στρες διαταράσσουν τις ορμόνες που μπορούν να επηρεάσουν το βάρος σας.

[bs_icon name=”glyphicon glyphicon-star”] Διακρίσεις για το βάρος ή ο εκφοβισμός για την παχυσαρκία και το στίγμα  που ακολουθεί μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για κάποιον με παχυσαρκία.

Δώστε τέλος στον στιγματισμό των παχύσαρκων 

Η επιστημονική κοινότητα πρέπει να ενεργοποιηθεί και να δεσμευθεί ότι θα βοηθήσει, ώστε να δοθεί ένα τέλος στον στιγματισμό των παχύσαρκων ανθρώπων. Τη σχετική έκκληση απευθύνουν περισσότεροι από 100 ειδικοί, καθώς επίσης ιατρικοί και επιστημονικοί οργανισμοί από όλο τον κόσμο, με αφορμή την πρόσφατη Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας. Όπως αναφέρουν, οι αντιεπιστημονικές δημόσιες προσεγγίσεις της παχυσαρκίας αποτελούν βασική αιτία για το στίγμα που τη συνοδεύει, γι’ αυτό ζητούν κατάλληλες πολιτικές και νομοθετικές επεμβάσεις που θα αποτρέπουν τις διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων με βάση το βάρος τους.

Για ένα καλύτερο μέλλον

Η κοινή δήλωση, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό “Nature Medicine”, με επικεφαλής τον καθηγητή βαριατρικής και μεταβολικής χειρουργικής Φρανσέσκο Ρουμπίνο του Βασιλικού Κολλεγίου (King’s) του Λονδίνου, επισημαίνει ότι το στίγμα της παχυσαρκίας μπορεί να προκαλέσει τόσο σωματική όσο και ψυχική βλάβη. Κι αυτό γιατί οι παχύσαρκοι αντιμετωπίζονται ως άπληστοι, άβουλοι και χωρίς αυτοπειθαρχία άνθρωποι. Κατά συνέπεια υφίστανται διακρίσεις στο εργασιακό περιβάλλον, στη μόρφωση τους και στην παροχή υπηρεσιών υγείας.

Photo Credits: World Obesity Federation

«Το στίγμα του βάρους συνιστά πρόβλημα δημόσιας υγείας, υποσκάπτει τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα και αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στη μάχη κατά της επιδημίας της παχυσαρκίας. Ο στόχος της πρωτοβουλίας μας ήταν να συγκεντρώσουμε μια ευρεία ομάδα ειδικών και επιστημονικών οργανισμών, ώστε για πρώτη φορά να μιλήσουμε με μία φωνή και να καταδικάσουμε απερίφραστα το στίγμα του βάρους, εκθέτοντας τις παρανοήσεις που συμβάλλουν σε αυτό».

Νέα επιστημονικά δεδομένα

Photo Credits: Obesity Action Coalition

Η κοινή επιστημονική έκκληση τονίζει ότι «το κοινωνικό στίγμα βασίζεται σε μια τυπικά αναπόδεικτη υπόθεση πως η παχυσαρκία πηγάζει πρωτίστως από μια έλλειψη αυτοπειθαρχίας και προσωπικής ευθύνης. Αυτό όμως δεν συνάδει με τις τρέχουσες επιστημονικές ενδείξεις ότι η ρύθμιση του βάρους του σώματος δεν βρίσκεται πλήρως στον εθελοντικό έλεγχο (του ανθρώπου) και ότι βιολογικοί, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην παχυσαρκία». Τέλος, οι ειδικοί ζητούν από τα μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν την παχυσαρκία με ισορροπημένο και επιστημονικά ακριβή τρόπο, χωρίς να προάγουν το στίγμα.

Παχυσαρκία, ώρα για δράση

Photo Credits: World Obesity Federation

«Αντιμετωπίζοντας μαζί την Παχυσαρκία: Ώρα για δράση!», είναι το ευρωπαϊκό σύνθημα για την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας. Οι δράσεις έχουν ως βασικό άξονα την ευαισθητοποίηση γύρω από την προσπάθεια δημιουργίας μιας κοινής αντίληψης στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχοι αυτής της προσπάθειας; Να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν στρατηγικές για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Πώς; Μέσω της διεύρυνσης της εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών υγείας σε θέματα παχυσαρκίας. Παράλληλα, να αναγνωρισθεί αυτή ευρύτερα ως ασθένεια, να εξαλειφθεί το στίγμα που συχνά τη συνοδεύει. Τέλος θα πρέπει να ενταθούν τα μέτρα ανάσχεσης της ραγδαίας αύξησης των ποσοστών υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων στην Ευρώπη.

Αιτίες και μέτρα

Photo Credits: World Obesity Federation

Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει ότι «οι άνθρωποι με παχυσαρκία συνεχώς κατηγορούνται και ντροπιάζονται. Κι αυτό, επειδή πολλοί δεν κατανοούν πλήρως τις ριζικές αιτίες της παχυσαρκίας. Οι αιτίες συχνά είναι ένα πολύπλοκο μίγμα παραγόντων σχετικών με τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, το γενετικό υπόβαθρο. Ευθύνονται επίσης κοινωνικοπολιτισμικοί, οικονομικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Είναι η ώρα να σπάσουμε τον κύκλο της ντροπής και της κατηγορίας και να επαναξιολογήσουμε την προσέγγιση μας. Έτσι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πολύπλοκο παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας».

Τι προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Ο ΠΟΥ προτείνει, μεταξύ άλλων, να περιοριστεί το μάρκετινγκ τροφών και ποτών με στόχο τα παιδιά. Τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη, ζάχαρη και αλάτι. Επίσης να βελτιωθεί η πρόσβαση σε φθηνό υγιεινό φαγητό. Παράλληλα, στις πόλεις πρέπει να δημιουργηθούν περισσότεροι χώροι για ασφαλές περπάτημα, ποδήλατο και αναψυχή. Επιπρόσθετα, τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται στο σχολείο από μικρή ηλικία τις υγιεινές συνήθειες.

Ευρωπαϊκά δεδομένα

Photo Credits: World Obesity Federation

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση παχυσαρκίας που παίρνει διαστάσεις επιδημίας. Μάλιστα παρουσιάζει αυξανόμενες οικονομικές επιβαρύνσεις στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Δυστυχώς, η ανταπόκριση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στο πρόβλημα της παχυσαρκίας δεν λειτουργεί. Έτσι προκύπτει η ανάγκη για μία νέα προσέγγιση. H πρόληψη της παχυσαρκίας πρέπει να παραμείνει προτεραιότητα. Και η συνεχιζόμενη αύξηση του επιπολασμού [συχνότητα στον γενικό πληθυσμό] της αποδεικνύει ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη θεραπεία αλλά και την πρόληψη.

Πηγή: https://www.worldobesityday.org/roots/stigma

Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου http://cydadiet.org/