Η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα έφθασαν και μας δυσκολεύουν κατά την διάρκεια του χειμώνα… Και ο Δρ. Αδάμου Χατζηπαναγή, ο Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής και Επιστημονικός Διευθυντής του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας απαντά σήμερα στις ερωτήσεις μας για τις ιώσεις που μας επηρεάζουν συχνότερα κατά τους χειμερινούς μήνες. 

Ο χειμώνας είναι η εποχή του χρόνου που συνοδεύεται από κρύο, βροχές και χιόνια. Οι εξορμήσεις στην παραλία δίνουν τη θέση τους στις ορεινές βόλτες, ενώ η ζεστασιά του σπιτιού μπροστά στο τζάκι έχει τη δική της αξία. Μαζί με όλα αυτά όμως, έρχεται και το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη. Συχνά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις έννοιες κρυολόγημα και γρίπη εννοώντας το ίδιο πράγμα, καθώς έχουν αρκετά κοινά συμπτώματα. Η αλήθεια είναι ότι οι δυο αυτές ιώσεις διαφέρουν ως προς τη σοβαρότητα, τη διάρκεια και ενίοτε τη θεραπεία.

Πού οφείλεται η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα;

Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από πληθώρα ιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπεύθυνοι είναι οι ρινοϊοί που αποτελούνται από περισσότερους από 100 διαφορετικούς τύπους. Το γεγονός ότι προκαλείται από τόσους πολλούς διαφορετικούς ιούς δυσχεραίνει την πρόληψη του κοινού κρυολογήματος με τον εμβολιασμό, και για αυτό  δεν υπάρχει εμβόλιο. Η  γρίπη από την άλλη, προκαλείται από τον ιό της γρίπης, ο οποίος δεν μοιάζει με τους ιούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. Για αντιμετώπιση της έχει αναπτυχθεί το εμβόλιο της εποχιακής γρίπης, που γίνεται στη αρχή της χειμερινής περιόδου και προστατεύει το παιδί για ένα χρόνο. Πολλές είναι οι φορές που οι άνθρωποι λένε ότι «έκανα γιατρέ το εμβόλιο της γρίπης αλλά αρρώστησα πάλι». Στις πλείστες περιπτώσεις   νοσούν με κοινό κρυολόγημα και όχι με γρίπη. Παράλληλα το εμβόλιο της γρίπης, όπως και όλα τα υπόλοιπα που κυκλοφορούν δεν προστατεύει 100%.

Τα συμπτώματα στο κοινό κρυολόγημα και σε τι διαφέρει από τη γρίπη 

Στο κοινό κρυολόγημα το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως ο ερεθισμός στο λαιμό. Στη συνέχεια εμφανίζεται η ρινική καταρροή, το φτάρνισμα και ο βήχας. Συχνά παρουσιάζονται  επίσης: πυρετός, κακουχία, απώλεια όρεξης, πόνος στους μύες και πονοκέφαλος. Τα ίδια συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν και στη γρίπη, ωστόσο, τα συμπτώματα είναι πιο δυνατά, ο πυρετός είναι συνήθως ψηλός (>39οC) και η καταβολή έντονη. Τα παιδιά με γρίπη μπορεί επίσης να παρουσιάσουν εμετούς, πόνο στην κοιλιά ή και διάρροια. Εάν το παιδί εμφανίσει κάποια από αυτά τα συμπτώματα, ο παιδίατρος είναι αυτός που θα προσδιορίσει ποια από τις δυο ασθένειες πιθανώς είναι, σύμφωνα με το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης του ιού της γρίπης γίνεται έλεγχος  με  δείγμα που λαμβάνεται από τη μύτη.

Πώς γίνεται η μετάδοση της γρίπης και πώς του κοινού κρυολογήματος;

Ο τρόπος μετάδοσης και των δυο ιών είναι μέσω των σταγονιδίων που εκπέμπει ο άρρωστος όταν μιλά, βήχει ή φταρνίζεται. Είναι πιο εύκολο  το κοινό κρυολόγημα να μεταδοθεί μέσω μοιράσματος αντικειμένων στα οποία έτυχε να πέσουν μικρά σταγονίδια, παρά  ο ιός της γρίπης. Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος εμφανίζονται 2-3 μέρες μετά την επαφή με τον ιό και διαρκούν περίπου μια βδομάδα. Σπάνια, μπορεί να διαρκέσουν λίγο περισσότερο. Συνήθως ο άρρωστος μεταδίδει τον ιό τις πρώτες 2-4 μέρες, από την έναρξη των συμπτωμάτων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ο ιός μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και τρεις εβδομάδες αργότερα. Τα συμπτώματα της γρίπης διαρκούν περισσότερο, και ο άρρωστος μεταδίδει τον ιό μια μέρα πριν αρχίσουν τα συμπτώματα μέχρι και επτά μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Η πρόληψη της μετάδοσης του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης 

Σημαντικός παράγοντας στην πρόληψη της μετάδοσης και των δύο ασθενειών είναι η τήρηση των πιο κάτω κανόνων υγιεινής:

• Αν αρρωστήσετε, να παραμείνετε στο σπίτι για να μη μεταδώσετε τον ιό στους υπόλοιπους ανθρώπους.
• Να αποφεύγετε την επαφή με αυτούς που έχουν τα προαναφερόμενα συμπτώματα.
• Να μάθετε να πλένετε τακτικά και με προσοχή τα χέρια σας, αλλά και των παιδιών σας.
• Να αποφεύγετε να αγγίζετε με τα χέρια σας τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας.
• Να καλύπτετε το στόμα σας κάθε φορά που βήχετε ή φταρνίζεστε.
• Μη μοιράζεστε προσωπικά αντικείμενα με κανένα.
• Μην εκθέτετε τα παιδιά σας στο παθητικό κάπνισμα.

Η θεραπεία της γρίπης & η θεραπεία του κοινού κρυολογήματος 

Για το κοινό κρυολόγημα, καλύτερος γιατρός είναι ο χρόνος. Τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν για να απαλλαγείτε από τα συμπτώματα νωρίτερα, γιατί πολύ απλά δε σκοτώνουν τους ιούς, αλλά τα βακτήρια. Η θεραπεία εστιάζεται στην ανακούφιση από τα συμπτώματα. Η ξεκούραση και τα άφθονα υγρά, συμπεριλαμβανομένου και του τσαγιού με μέλι ιδιαίτερα για πονόλαιμο και βήχα, μπορούν να απαλύνουν τα συμπτώματα. Σε περίπτωση που δεν είναι αρκετά,, υπάρχουν απλά φάρμακα που μπορεί να βοηθήσουν για να τα καταπραΰνουν όπως:

• Φάρμακα που σταματούν τη ρινική καταρροή. Συνήθως προκαλούν υπνηλία
• Φυσιολογικός ορός στη μύτη βοηθά το παιδί ν’ αναπνεύσει καλύτερα
• Παυσίπονα και αντιπυρετικά φάρμακα, όπως είναι η παρακεταμόλη και η ιβουπροφένη
• Χρήση ειδικού υγραντήρα, για να αυξήσετε λίγο την υγρασία στο δωμάτιο του παιδιού
• Ζεστό μπάνιο, για ανακούφιση των μυαλγιών
• Αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ – προσοχή στην έκθεση των παιδιών στο παθητικό κάπνισμα

Παρομοίως, οι ίδιες πρακτικές μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση  των συμπτωμάτων της γρίπης, με τη διαφορά ότι για το πυρετό πρέπει να αποφεύγετε να δίνετε ασπιρίνη στο παιδί, και να προτιμάτε  άλλα αντιπυρετικά φάρμακα. Επίσης στις σοβαρές περιπτώσεις γρίπης, ο παιδίατρος μπορεί να συνταγογραφήσει αντιϊκά φάρμακα, ενώ και  στην περίπτωση της γρίπης, τα αντιβιοτικά δεν χρειάζονται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται με το εμβόλιο της εποχικής γρίπης;

Όπως ανάφερα και πιο πάνω, η εποχιακή γρίπη είναι η πιο σοβαρή ασθένεια από το κοινό κρυολόγημα και ο εμβολιασμός που γίνεται στην αρχή της χειμερινής περιόδου έχει στόχο την πρόληψη της σοβαρής εκδήλωσης της νόσου σε περίπτωση που κάποιος έρθει σε επαφή με τον ιό. Για την Κύπρο ενδείκνυται ο εμβολιασμός σε όλα τα παιδιά άνω των 6 μηνών και στις ομάδες υψηλού κινδύνου για νόσηση.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση από γρίπη είναι οι πιο κάτω:

1. Άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 65 χρονών.
2. Ένοικοι γηροκομείων ή άλλων ιδρυμάτων με ενοίκους με χρόνιες παθήσεις.
3. Παιδιά και ενήλικες με χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων ή του καρδιοαγγειακού συστήματος.
4. Άτομα με χρόνια νεφρική νόσο.
5. Άτομα με χρόνια μεταβολική νόσο, συμπεριλαμβανομένου και του σακχαρώδη διαβήτη.
6. Άτομα με HIV λοίμωξη.
7. Ανοσοκατασταλμένα άτομα.
8. Άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες.
9. Παιδιά και έφηβοι που χρειάζονται μακροχρόνια θεραπεία με ασπιρίνη.
10. Οι εγκυμονούσες που βρίσκονται στο 2ο ή 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τους, κατά τη διάρκεια του χειμώνα πρέπει να εμβολιάζονται από το φθινόπωρο, για να αποφύγουν τον κίνδυνο επιπλοκών σε περίπτωση που νοσήσουν με γρίπη.
11. Άτομα που βρίσκονται στο περιβάλλον ασθενών που ανήκουν στις προαναφερθείσες ομάδες υψηλού κινδύνου όπως:

– Ιατρικό νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό.

– Προσωπικό σε γηροκομεία και σε άλλα ιδρύματα με ενοίκους με χρόνιες παθήσεις.

– Άτομα στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον του ασθενούς.

12. Άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες όπου υπάρχει ή αναμένεται ότι θα υπάρξει πανδημία γρίπης.

13. Λειτουργοί των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και πτηνοτρόφοι.

More info

♦ Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Παιδιατρική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο https://shso.org.cy/clinic/paidiatriki-2/ ή επικοινωνήστε στα τηλέφωνα 24206132 / 24800438

♦ O Δρ Αδάμος Χατζηπαναγής είναι Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας, Επιστημονικός Διευθυντής του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας