Tροφική επιλεκτικότητα… Ναι υπάρχουν παιδιά που δυσκολεύονται να φάνε το φαγητό τους, και επιλέγουν μόνον όσα τρόφιμα τους αρέσουν. Αυτό λέγεται τροφική επιλεκτικότητα και προκαλεί καυγάδες με τους γονείς… Ο Εργοθεραπευτής Συμεών Μπάτζιος, με εξειδίκευση στην παιδιατρική σίτιση εξηγεί πως θα σταματήσουν αυτές οι διαμάχες… Και αναφέρει ότι αρκεί να μάθουμε πώς μιλάμε για το φαγητό, γιατί αυτό επηρεάζει τελικά το πώς τρώνε τα παιδιά. 

Η επικοινωνία με παιδιά με τροφική επιλεκτικότητα είναι συχνά μια πρόκληση για τους γονείς, καθώς τα γεύματα πολλές φορές οδηγούν σε καβγάδες και διαμάχες. Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε για το φαγητό μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την προθυμία ενός παιδιού να εξερευνήσει και να δεχτεί άγνωστα τρόφιμα. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε θετικές στρατηγικές επικοινωνίας για γονείς παιδιών που δυσκολεύονται να φάνε, εστιάζοντας στη δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος για την προώθηση υγιών διατροφικών συνηθειών.

Επιλέγουμε θετική γλώσσα για την τροφική επιλεκτικότητα

Οι λέξεις που επιλέγουμε ως γονείς σχετικά με το φαγητό μπορούν να επηρεάσουν την στάση του παιδιού στα γεύματα. Αντί να χρησιμοποιούμε αρνητική ή περιοριστική γλώσσα, όπως για παράδειγμα, «πρέπει να το φας αυτό» ή «δεν θα σηκωθείς από το τραπέζι αν δεν τελειώσεις», προτιμούμε την θετική, ενθαρρυντική γλώσσα που ενισχύει την εξερεύνηση και την αυτονομία. Για παράδειγμα: «Έχεις την επιλογή να δοκιμάζεις καινούργια φαγητά με τον δικό σου ρυθμό», ή «Ας δοκιμάσουμε αυτό το νέο φαγητό μαζί»! Πλαισιώνοντας τις συζητήσεις στο τραπέζι με ένα θετικό και μη-καταναγκαστικό τρόπο, δημιουργούμε ένα υποστηριστικό περιβάλλον που ενθαρρύνει τα παιδιά να προσεγγίσουν τα νέα φαγητά με τον δικό τους ρυθμό, με σεβασμό στις ιδιαίτερες προτιμήσεις τους.

Εστιάζουμε στην εμπειρία, όχι στο αποτέλεσμα

Αντί να εστιάζουμε στο αν του αρέσει ή όχι το φαγητό, δίνουμε περισσότερο έμφαση στην εμπειρία του να δοκιμάζει καινούργια φαγητά. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν όλες τις αισθήσεις τους για να διερευνήσουν το χρώμα, την υφή, την μυρωδιά, την γεύση των διαφορετικών φαγητών, χωρίς κριτική. Όσα περισσότερα ξέρει για το φαγητό, τόσο μικρότερη η καχυποψία του σχετικά με αυτό, άρα και μεγαλύτερη η πιθανότητα να κάνει το επόμενο βήμα και να το δοκιμάσει.

Εδώ βοηθά να περιγράφουμε την δική μας εμπειρία, καθώς τρώμε ένα οικείο ή  δοκιμάζουμε  ένα καινούργιο φαγητό. Χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

«Η πατάτες μου είναι σήμερα πολύ τραγανές».

«Όταν δαγκώνω το φουντούκι σπάει σε πολλά κομμάτια στο στόμα μου».

«Μυρίζει ξινό, μου θυμίζει λεμόνι».

Αποφεύγουμε να ρωτήσουμε: «σου αρέσει;». Η ερώτηση αυτή συχνά οδηγεί στο «όχι», κάτι που ωθεί το παιδί να κατηγοριοποιήσει το συγκεκριμένο φαγητό στα μη επιθυμητά και να μη θέλει να το ξαναδοκιμάσει. Στην ουσία, τα παιδιά χρειάζεται να δοκιμάσουν πολλές φορές ένα καινούργιο φαγητό μέχρι να καταλήξουν στο αν τους αρέσει ή όχι, άρα δεν είναι πάντα σε θέση να απαντήσουν.

Αποφεύγουμε την «Ταμπελοποίηση» των φαγητών

Τι σημαίνει αυτό; Όταν ονοματίζουμε ένα φαγητό ως «υγιεινό» ή «καλό» και «ανθυγιεινό» ή «κακό»,  δημιουργούμε αρνητικές συσχετίσεις και κρίσεις που μπορεί να ενισχύσουν την επιλεκτικότητα. Αντ’ αυτού, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να προσεγγίζουν τα φαγητά με ένα ανοιχτό πνεύμα και χωρίς προκαταλήψεις.

Εδώ βοηθά να περιγράφουμε τα οφέλη και λειτουργίες του κάθε φαγητού με συγκεκριμένο τρόπο. Για παράδειγμα, αντί να πούμε «φάε αυτό, θα σου κάνει καλό», μπορούμε να πούμε:

«Η πρωτεΐνη μας χτίζει δυνατούς μυς».

«Η ζάχαρη μας δίνει γρήγορη ενέργεια που διαρκεί λίγο».

«Τα φρούτα και τα λαχανικά μας βοηθούν να νικήσουμε την αρρώστια».

Ενθάρρυνση θετικών συζητήσεων στο τραπέζι

Για πολλά επιλεκτικά παιδιά, τα οικογενειακά γεύματα μπορεί να είναι μια φορτισμένη ώρα της ημέρας. Γι’ αυτό το λόγο αποφεύγουμε να μιλάμε για το φαγητό ως το μοναδικό θέμα συζήτησης. Μπορούμε να μιλήσουμε αντ’ αυτού για τη μέρα μας, για κάτι ωραίο που θα κάνουμε το σαββατοκύριακο κ.λ.π. Παράλληλα, θέλουμε να ενθαρρύνουμε την κάθε αλληλεπίδραση του παιδιού με το φαγητό: «Ευχαριστώ που μου σέρβιρες σαλάτα, με βοήθησες πολύ». «Έκοψες πολύ ωραία τη φέτα με το μαχαίρι».

Συμπέρασμα

Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι ουσιαστικής σημασίας όταν θέλουμε να υποστηρίξουμε παιδιά που δυσκολεύονται να φάνε στην διεύρυνση των δεξιότητων σίτισης και της διατροφής τους. Όσο κρατούμε ουδέτερη και θετική στάση απέναντι στις συμπεριφορές του παιδιού στο τραπέζι, αλλά και στο ίδιο το φαγητό, τόσο ενισχύουμε τις θετικές συσχετίσεις και την εξερεύνηση. Ο λιγότερο κατευθυντικός λόγος από πλευράς του ενήλικα αφήνει περισσότερο χώρο στο παιδί για να ξεδιπλώσει τις δικές του πρωτοβουλίες και προτιμήσεις. Αυτές είναι και εξάλλου και οι στιγμές που συχνά τα παιδιά μας εκπλήσσουν!Σε κάθε περίπτωση, όταν οι δυσκολίες σίτισης εμμένουν στον χρόνο, συστήνουμε πάντα οι γονείς να αναζητήσουν τη βοήθεια του/της παιδιάτρου, που με την σειρά του παραπέμπει σε έναν εξειδικευμένο θεραπευτή σίτισης (εργοθεραπευτής ή λογοθεραπευτής) για μια περαιτέρω αξιολόγηση και παρέμβαση.

More info

Ο Συμεών Μπάτζιος είναι Εργοθεραπευτής, Β.Sc., M.Sc., με εξειδίκευση στην παιδιατρική σίτιση. Θα τον βρείτε στο γραφείο του, στην οδό Πασιτέλους 5, Παγκράτι, Αθήνα, 116 35, τηλ. 21 1420 8942. Email: info@spoonsandtoys.gr. www.spoonsandtoys.gr και στα social media

instagram https://www.instagram.com/spoons.and.toys/ @spoons.and.toys

facebook https://www.facebook.com/symeonbatzios