Προχθές γιορτάστηκε σ’ όλο τον κόσμο η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων 2021. Και οι στόχοι; Οι δράσεις μας για το μέλλον μας: Καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ζωή… Βρες πιο κάτω όλες τις λεπτομέρειες, γιατί όπως θα διαπιστώσεις το μέλλον μας βρίσκεται στα χέρια μας…

Τον Οκτώβριο του 1980 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε την 16η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων.  Πάνω από 3 δισεκατομμύρια άτομα (40% παγκόσμιου πληθυσμού) δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα υγιεινό τρόπο ζωής.

Το μέλλον μας είναι στα χέρια μας

Ένα αγροδιατροφικό σύστημα είναι ένας πολύπλοκος όρος που μπορεί να φαίνεται μακριά από την πραγματικότητα μας, αλλά γνωρίζετε ότι η ζωή μας εξαρτάται από αυτό; Κάθε φορά που καταναλώνουμε τρόφιμα συμμετέχουμε στο σύστημα. Τα τρόφιμα που επιλέγουμε και ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε, μαγειρεύουμε και αποθηκεύουμε μας καθιστούν αναπόσπαστο και ενεργό μέλος του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ένα αγροδιατροφικό σύστημα.

Ένα βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα είναι αυτό στο οποίο μια ποικιλία από επαρκή, θρεπτικά και ασφαλή τρόφιμα είναι διαθέσιμα σε προσιτή τιμή για όλους και κανείς δεν πεινάει ή υποφέρει από οποιαδήποτε μορφή υποσιτισμού. Τα ράφια αποθηκεύονται στην τοπική αγορά ή καταστήματα τρόφιμων, αλλά λιγότερα τρόφιμα σπαταλούνται και η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων είναι πιο ανθεκτική σε κραδασμούς όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, αυξήσεις τιμών ή πανδημίας, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουν και όχι επιδεινώνουν την υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή την κλιματική αλλαγή.

Στην πραγματικότητα τα βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα παρέχουν επισιτιστική ασφάλεια και διατροφή για όλους, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τις οικονομικές, κοινωνικές, και περιβαλλοντικές βάσεις για τις επόμενες γενιές. Οδηγούν σε καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον, και καλύτερο τρόπο ζωής για όλους.

Καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον,  καλύτερη ζωή 

Τα αγροδιατροφικά συστήματα προσλαμβάνουν 1 δισεκατομμύριο άτομα ανά το παγκόσμιο, περισσότερο από οποιανδήποτε άλλο οικονομικό τομέα. Η παραγωγή τροφίμων συχνά υποβαθμίζει ή καταστρέφει τους φυσικούς βιότοπους και συμβάλλει στην εξαφάνιση των ειδών.

Μια τέτοια αναποτελεσματικότητα, μας κοστίζει τρισεκατομμύρια, αλλά το πιο σημαντικό, τα σημερινά συστήματα αγροδιατροφής εκθέτουν βαθιές  ανισότητες και αδικίες στην παγκόσμια κοινωνία μας. Τρία δισεκατομμύρια άτομα δεν μπορούν να αγοράσουν και να εφαρμόσουν υγιεινή διατροφή, ενώ το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία συνεχίζουν να αυξάνονται παγκοσμίως.

Η πανδημία COVID-19 τόνισε ότι απαιτείται επείγουσα αλλαγή πορείας. Έχει κάνει ακόμη πιο δύσκολο για τους αγρότες – που ήδη αντιμετωπίζουν κλιματικές αλλαγές και ακραίες συνθήκες – να πουλήσουν τις σοδιές τους, ενώ η αυξανόμενη φτώχεια ωθεί έναν αυξημένο αριθμό κατοίκων της πόλης να χρησιμοποιεί τράπεζες τροφίμων (FOOD BANKS) και εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται έκτακτη επισιτιστική βοήθεια.

Χρειαζόμαστε βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα που μπορούν να θρέψουν 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050.

Η Παγκόσμια Ημέρα Τρόφιμων 2021 σηματοδοτήθηκε για 2^η φορά, ενώ χώρες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις εκτεταμένες επιπτώσεις της παγκόσμιας πανδημίας COVID-19. Είναι καιρός να κοιτάξουν το μέλλον που πρέπει να χτίσουμε μαζί.

Διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές

Mε αφορμή την παγκόσμια ημέρα  ο Συ.Δι.Κυ. υιοθετεί και ενθαρρύνει τις διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (USDA) που είναι για υγιή άτομα αλλά και για αυτούς που διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης κάποιας χρόνιας εκφυλιστικής ασθένειας.

Συνοπτικά, τα σημαντικότερα μηνύματα των οδηγιών είναι τα εξής:

• Τα σιτηρά οφείλουν να αποτελούν κομμάτι του καθημερινού διαιτολογίου, και μάλιστα η προσπάθεια πρέπει να στοχεύει ώστε τα μισά από αυτά να είναι ολικής άλεσης.
• Έμφαση στην κατανάλωση ποικιλίας λαχανικών, με ποικιλία χρωμάτων όπως το σκούρο πράσινο, το κόκκινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί.

• Προτίμηση στα φρούτα και λαχανικά.
• Κατανάλωση ποικιλίας πηγών πρωτεΐνης, η οποία δεν βρίσκεται μόνο στο κόκκινο κρέας και στα πουλερικά, αλλά και στο ψάρι, τα αυγά, τα όσπρια, τη σόγια, τους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς.

• Τα έλαια, όπως το ελαιόλαδο, αποτελούν πηγή ωφέλιμων λιπαρών τα οποία όμως εξασφαλίζονται και από τρόφιμα όπως τα λιπαρά ψάρια και οι ξηροί καρποί.
• Η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών θα πρέπει να περιορίζεται σε λιγότερο από 10% των συνολικών καταναλισκόμενων θερμίδων ημερησίως, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα προστιθέμενα σάκχαρα.
• Περιορισμός του αλατιού στη διατροφή, με την κατανάλωση να ορίζεται σε μόλις 2.300 mgr νατρίου την ημέρα.
• Αντικατάσταση στα πλήρη γαλακτοκομικά με την ημίπαχη ή άπαχη εκδοχή τους.

Η κριτική ανάλυση των οδηγιών βοηθά σίγουρα στην καλύτερη κατανόησή τους. Οι οδηγίες πλέον εστιάζουν την προσοχή των ειδικών και του κοινού στο συνολικό διατροφικό πρότυπο και την επίδραση που αυτό έχει στην υγεία παρά σε μεμονωμένα τρόφιμα ή θρεπτικά συστατικά όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Ο αναφερόμενος στόχος των οδηγιών είναι η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους, αν και οι επιδράσεις της διατροφής στην υγεία είναι πολύ πιο σύνθετες μέσω της πολυδιάστατης δράσης των μακρο- και μικροθρεπτικών συστατικών σε όλες τις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.

Οι οδηγίες εστιάζουν στις διατροφικές πηγές του καλίου, του ασβεστίου και τις βιταμίνης D. Kαλό θα ήταν να γίνεται επιπρόσθετη αναφορά στο ρόλο και τις διατροφικές πηγές των υπολοίπων βιταμινών και μετάλλων. Αναφορά γίνεται και στην κατανάλωση αλατιού. Η μέση ημερήσια πρόσληψη νατρίου των Αμερικανών ανέρχεται σε 3,440 mgr (περίπου 1,5 κουταλάκι του γλυκού μαγειρικού αλατιού ημερησίως) τη στιγμή που η σύσταση αφορά επίπεδα των 2300 mgr νατρίου (1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρικό αλάτι ημερησίως).

Κλείνοντας, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός πως οι διατροφικές συστάσεις προς τον οποιοδήποτε πληθυσμό και ιδιαίτερα η ερμηνεία τους επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο σίτισης δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο όλοι μας- και ιδιαίτερα οι ειδικοί που καθημερινά εξασκούν τη συμβουλευτική- να μελετήσουν και να συγκρίνουν τις οδηγίες. Έτσι, με τις εξειδικευμένες επιστημονικές τεχνικές που διαθέτουν θα οδηγήσουν τους καταναλωτές σε επιλογές που δεν θα στοχεύουν μόνο στον έλεγχο του σωματικού βάρους αλλά και στη διατήρηση της συνολικής υγείας τους.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου:

Άννα Μιχαήλ (BSc, MSc, PhDc.)

Κλινική Διαιτολόγος

Μέλος του Συ.Δι.Κυ.

Δρ Ελένη Π. Ανδρέου, RDN, LD, DProf.,FHEA

Κλινική Διαιτολόγος

Πρόεδρος Συ.Δι.Κυ