Μπάλα στο Κέντρο: Ποδόσφαιρο – Ιστορία – Λευκωσία… Το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας «βάζει γκολ» στον πολιτισμό με την παρουσίαση αυτής της νέας έκθεσης. Στ’ αλήθεια όμως… γιατί Μπάλα στο Κέντρο; Κάνε scroll και θα μάθεις όλα τα ενδιαφέροντα στοιχεία που συγκεντρώσαμε για την πρωτότυπη αυτή έκθεση… 

Η έκθεση έρχεται να παρουσιάσει την ιστορία του κυπριακού ποδοσφαίρου με πυρήνα το «Κέντρο», την πρωτεύουσα του νησιού, τη Λευκωσία. Παρόλα αυτά, ο τίτλος της έκθεσης σκιαγραφεί τις πολυεπίπεδες ερμηνείες που πολύ εύστοχα υπογραμμίζονται από την Αντιγόνη Ηρακλείδου, μία εκ των επιμελητών της έκθεσης:

Η ποδοσφαιρική ομάδα του Ορφέα Λευκωσίας, 1961-1962. Συλλογή Αθλητικού Συλλόγου Ορφέας Λευκωσίας

Η έκθεση αφορά κάθε ποδοσφαιρόφιλο. Αλλά και μη. Κάθε Λευκωσιάτη, αλλά και κάθε Κύπριο. Η μπάλα είναι στο κέντρο της πρωτεύουσας, στο κέντρο του αθλητικού ενδιαφέροντος, ενίοτε και στο κέντρο των πολιτικών εξελίξεων. Είναι όμως και στο κέντρο του φίλαθλου κοινού που παρακολουθεί με αγωνία και ευχαρίστηση. Ελπίζουμε ότι είναι και στο κέντρο του «ευ αγωνίζεσθαι» και σίγουρα μακριά από ακρότητες – ποδοσφαιρικές και μη.

Έτσι, η έρευνα για την έκθεση ξεκινά χρονικά από τις αρχές της αποικιοκρατίας, όταν ένα ξενόφερτο άθλημα, το ποδόσφαιρο, εισάγεται στην Κύπρο, διαδίδεται και εξελίσσεται ραγδαία. Από ευκαιριακά παιχνίδια σε υποτυπώδη γήπεδα, το ποδόσφαιρο μετατρέπεται μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930 στο πιο λαοφιλές άθλημα του νησιού. Η δυναμική του ποδοσφαίρου παρασύρει τους πάντες και γίνεται το άθλημα που ενώνει αλλά και που διχάζει ταυτόχρονα χιλιάδες Κυπρίων. Η έρευνα φθάνει χρονικά μέχρι και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Καλύπτει δηλαδή χρονικά μια περίοδο πολιτικού αναβρασμού και έντονης αντιπαλότητας, που όχι μόνο αναστατώνει τη διεξαγωγή ποδοσφαιρικών αγώνων, αλλά και προκαλεί τη διάσπαση του αθλήματος.

Η ποδοσφαιρική ομάδα της Αγγλικής Σχολής, 1927 Αρχείο Αγγλικής Σχολής, Λευκωσία

Στο μεγάλο χρονολόγιο της έκθεσης Μπάλα στο Kέντρο: Ποδόσφαιρο – Ιστορία – Λευκωσία, οι επιμελητές της κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν πλούσιο τεκμηριωτικό και εκθεσιακό υλικό που δάνεισαν στο Μουσείο κρατικοί οργανισμοί, ιδιώτες συλλέκτες, ποδοσφαιριστές, σωματεία, σύλλογοι και ομάδες της Λευκωσίας. Η συνεισφορά των αντικειμένων τους στην έκθεση με τη μορφή δανείου συνέτεινε σε μια διαφορετική, πιο ελκυστική παρουσίαση της ιστορίας, ζωντανεύοντας το αφήγημα του λευκωσιάτικου ποδοσφαίρου. Φωτογραφίες από σημαντικά ιστορικά ποδοσφαιρικά στιγμιότυπα, κειμήλια, ασπίδες, μπάλες, τρόπαια και παπούτσια διανθίζουν τους χρονικούς σταθμούς της έκθεσης και τα ορόσημα του κυπριακού ποδοσφαίρου.

Στιγμιότυπο από τον ποδοσφαιρικό αγώνα του ΑΠΟΕΛ και του Άρη (4-2), που διεξήχθη στο στάδιο του ΓΣΠ, 18 Δεκεμβρίου 1960. Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Φωτογραφικό Αρχείο, Συλλογή Γιώργου Βατυλιώτη

Ειδικότερα, στη έκθεση αυτή θα μάθουμε πολλά και θα δούμε να ξεδιπλώνονται άγνωστες πτυχές της ιστορίας. Θα ανακαλύψουμε πώς έπαιζε μπάλα η Αγγλική Σχολή, θα αντλήσουμε πληροφορίες για τους πρώτους γυμναστικούς συλλόγους, όπως ο Γυμναστικός Σύλλογος «Ολύμπια» (ΓΣΟ) και ο Γυμναστικός Σύλλογος «Τα Παγκύπρια» (ΓΣΠ), θα παρακολουθήσουμε την ίδρυση σωματείων, όπως η Ένωσις Νέων Τράστ, και θα σταθούμε ιδιαίτερα στη δημιουργία τόσο των πρώτων λευκωσιάτικων ομάδων –Ολυμπιακού, ΑΠΟΕΛ, Ομόνοιας, Αχιλλέα, Ορφέα, Τσετίνκαγια– όσο και τόσων άλλων ομάδων που έπαιζαν μπάλα στην πόλη της Λευκωσίας.

Πρόκειται λοιπόν για μια ανοιχτή πρόσκληση-πρόκληση, η οποία μας παρακινεί να αντιληφθούμε το ποδόσφαιρο στον τόπο μας αλλιώς, μέσα από μια ματιά αντισυμβατική· μέσα από μια ματιά διεισδυτική, ικανή να ανασύρει το κυπριακό ποδόσφαιρο από τον αυστηρό τοπικό προσδιορισμό του γηπέδου, με σκοπό να αναδείξει την ιστορική του υπόσταση, προσφέροντας μια ιδιαίτερη, αλλιώτικη μουσειακή εμπειρία.

Στιγμιότυπο από τον ποδοσφαιρικό αγώνα της ΑΫΜΑ και του Πεζοπορικού, που διεξήχθη στο στάδιο του ΓΣΠ, 31 Δεκεμβρίου 1960. Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Φωτογραφικό Αρχείο, Συλλογή Γιώργου Βατυλιώτη

Την έκθεση επιμελήθηκαν η Αντιγόνη Ηρακλείδου, Ανώτερη Συνεργάτις Έρευνας στο Κέντρο Αριστείας CYENS, η Μαρία Πατσαλοσαββή, Έφορος του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείο Λευκωσίας, και ο Χρυσόστομος Σακαλλής, Υπεύθυνος Αρχείου του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας.

Τον γενικό συντονισμό της έκθεσης είχε η Διευθύντρια του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας Τζένη Λυμπεροπούλου Σαββίδου, με την αρωγή της Μαρίας Πατσαλοσαββή, ενώ συμβουλευτικό ρόλο στη διοργάνωση της έκθεσης είχαν η Διευθύντρια του Ιδρύματος Αναστάσιος Γ. Λεβέντης Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ και η Διευθύντρια της Λεβεντείου Πινακοθήκης Δήμητρα Θεοδότου Αναγνωστοπούλου.

Ιδιαίτερης σημασίας για την υλοποίηση της έκθεσης ήταν η υποστήριξη του Γιώργου Μελετίου, συμβάλλοντας σημαντικά στην έρευνα και στον δανεισμό φωτογραφικού υλικού.

Στιγμιότυπο από τον ποδοσφαιρικό αγώνα της Ομόνοιας και του Ολυμπιακού (1-0), 10 Ιουνίου 1965. Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Φωτογραφικό Αρχείο, Συλλογή Γιώργου Βατυλιώτη

Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης Μπάλα στο Kέντρο: Ποδόσφαιρο – Ιστορία – Λευκωσία το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας θα πραγματοποιήσει ειδικές ξεναγήσεις, δημιουργικά εργαστήρια για παιδιά, διαλέξεις και άλλες εκδηλώσεις. Σημείωσε ότι μπορείς να ενημερωθείς για το αναλυτικό πρόγραμμα από την ιστοσελίδα του Μουσείου (leventismuseum.org.cy), όπως και από τις σελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook / Instagram: @leventismuseum).

More info

Την έκθεση συνοδεύει έκδοση με πλούσιο φωτογραφικό, με κείμενα από την Αντιγόνη Ηρακλείδου.

Διάρκεια έκθεσης: 17 Δεκεμβρίου 2022 – 30 Απριλίου 2023

Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, Αίθουσα Προσωρινών Εκθέσεων

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή, 10:00-16:30

Χορηγός: Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη

Χορηγοί επικοινωνίας: Ο Φιλελεύθερος, Goal.news και Goal.com.cy

Τηλεοπτικός χορηγός επικοινωνίας: Alpha Κύπρου

Υποστηρικτές: Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου │ Ψηφιακός Ηρόδοτος· Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών (Φωτογραφικό Αρχείο και Αρχείο Εφημερίδων) │ Υπουργείο Εσωτερικών, Κυπριακή Δημοκρατία· Κρατικό Αρχείο Κύπρου │ Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Κυπριακή Δημοκρατία· Δήμος Λευκωσίας· και Σύνδεσμος Φίλων Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας και Λεβεντείου Πινακοθήκης