Ο καύσωνας επανήλθε και μάς επηρεάζει, έστω κι αν και ο  οργανισμός μας προσαρμόζεται σε μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας. Ωστόσο, οι δυνατότητές του δεν είναι απεριόριστες, ειδικά όταν ο καύσωνας είναι ακραίος και διαρκεί. Και αυτές τις μέρες το θερμόμετρο “χτύπησε” κόκκινο…

Καύσωνας και το θερμόμετρο χτυπάει κόκκινο… Photo credits: Canva.com

Ο καύσωνας επέστρεψε, γι’ αυτό καλό είναι να ξέρουμε πως επιδρά στον οργανισμό μας. Έχουμε και λέμε λοιπόν: Οι βλαπτικές επιδράσεις της αυξημένης θερμοκρασίας στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να είναι καταστροφικές, ειδικά εάν πάσχετε από χρόνιες καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, ενδοκρινοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη κ.α. Οι διαταραχές που σχετίζονται με την υψηλή θερμοκρασία είναι: Οι θερμικές κράμπες, η θερμική εξάντληση, οι βλάβες από υψηλή θερμοκρασία κατά τη μυική εργασία και η θερμοπληξία.

Καύσωνας και θερμικές κράμπες

Οι θερμικές κράμπες αποτελούν την πιο ελαφρά διαταραχή που προκαλεί η υψηλή θερμοκρασία. Εκδηλώνονται με τη μορφή επώδυνων σπασμών στους μυς κυρίως των κάτω άκρων και εμφανίζονται συνήθως μετά από έντονη εφίδρωση ή μετά από έντονη μυϊκή εργασία ακόμη και σε όχι τόσο πολύ ζεστό περιβάλλον. Σπανιότερα οι κράμπες προσβάλλουν τους μυς της κοιλιάς προκαλώντας έντονους πόνους που συχνά δημιουργούν προβλήματα, μια και μοιάζουν με οξεία σκωληκοειδίτιδα, διάτρηση του στομάχου κ.α.

Καύσωνας και θερμική εξάντληση

Η θερμική εξάντληση είναι η πιο συνηθισμένη μορφή θερμικής προσβολής στον άνθρωπο. Εκδηλώνεται με καταπληξία και κατάρρευση, που πολλές φορές εμφανίζονται ξαφνικά, ακόμη και μετά από σύντομη έκθεση σε θερμό περιβάλλον. Κάποτε, προηγείται αδυναμία, αδυναμία, κεφαλαλγία, ανορεξία, ναυτία, εμετός, τάση για αφόδευση και τάση για λιποθυμία. Η αρτηριακή πίεση είναι συνήθως πολύ χαμηλή, το δέρμα είναι ψυχρό και υγρό και οι κόρες των ματιών διευρυμένες.

Καύσωνας και θερμικές βλάβες 

Οι θερμικές βλάβες από έντονη μυϊκή άσκηση παρουσιάζονται σε όσους εκτελούν βαριά μυϊκή εργασία κατά τη διάρκεια του καύσωνα, σε περιβάλλον με υψηλή θερμοκρασία και υγρασία. Είναι συχνότερες σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων που δεν έχουν προετοιμαστεί και ενυδατωθεί κατάλληλα, σε ηλικιωμένους και παχύσαρκους. Εκδηλώνονται με πονοκέφαλο, ανόρθωση των τριχών του στήθους και των βραχιόνων, ρίγη, ναυτία, εμετούς, μυϊκές κράμπες, αταξία και αστάθεια κατά τη βάδιση και ακαταλαβίστικη ομιλία. Και εδώ η πίεση του αίματος είναι χαμηλή και ο σφυγμός μικρός και γρήγορος.

Καύσωνας και θερμοπληξία

Η θερμοπληξία ή ηλίαση είναι από τις πιο βαριές εκδηλώσεις της θερμικής προσβολής και προσβάλλει συνήθως ηλικιωμένους που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις της καρδιάς και παίρνουν διουρητικά. Άλλες παθήσεις που προδιαθέτουν στην εμφάνιση θερμοπληξίας είναι η αρτηριοσκλήρυνση, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο αλκοολισμός, αλλά και η χρήση ορισμένων φαρμάκων που σταματούν τις εκκρίσεις του σώματος (π.χ. αντιχολινεργικά). Η θερμοπληξία είναι επίσης συχνή σε στρατιώτες, ιδιαίτερα κατά τη βασική τους εκπαίδευση και σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Εκδηλώνεται συνήθως αρχικά με πονοκέφαλο, ίλιγγο, τάση για λιποθυμία, κοιλιακή δυσφορία, σύγχυση και παραλήρημα και προοδευτικά το άτομο μπορεί να πέσει σε λήθαργο κώμα και θάνατο. Η θερμοκρασία του σώματος είναι πολύ αυξημένη, το δέρμα είναι ξηρό και θερμό και χαρακτηριστικά δεν υπάρχει εφίδρωση.

Πως θα προφυλαχθείς από τον καύσωνα

Το αποτελεσματικότερο μέτρο πρόληψης των θερμικών επιπτώσεων είναι η αποφυγή έκθεσης μας σε περιβάλλον με υψηλές θερμοκρασίες. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε μένουμε σε κλιματιζόμενους ή καλά αεριζόμενους χώρους ή παραμένουμε στη σκιά, βρέχουμε το κεφάλι και το σώμα μας με νερό και πίνουμε άφθονα υγρά. Κατά τη διάρκεια του καύσωνα αποφύγετε την έντονη εργασία και τη μυϊκή άσκηση. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και οι ασθενείς πρέπει να περιορίζουν όχι μόνο κάθε δραστηριότητα αλλά και τις μετακινήσεις τους, να παραμένουν σε κλιματιζόμενους χώρους, να πίνουν άφθονα υγρά, ενώ οι ασθενείς να συμβουλεύονται το γιατρό τους για πιθανή τροποποίηση των φαρμάκων τους.

Κατά την διάρκεια των ημερών του καύσωνα, αξίζει να είμαστε κοντά στη θάλασσα

Εάν κάποιος παρουσιάζει σημάδια βλαπτικών επιπτώσεων του καύσωνα πρέπει να τον μεταφέρουμε σε δροσερό και κλιματιζόμενο μέρος, να αφαιρεθούν τα ρούχα και να του δώσουμε υγρά. Όλα όμως, εξαρτώνται και από τη βαρύτητα της περίπτωσης. Στις απλές θερμικές κράμπες η χορήγηση αλατόνερου αρκεί για να υποχωρήσουν τα συμπτώματα. Στη θερμική εξάντληση είναι αρκετό το άτομο να μεταφερθεί σε δροσερό μέρος και να ξαπλώσει σε οριζόντια θέση με τα πόδια ελαφρώς υπερυψωμένα. Σπανιότερα χορηγείται από το στόμα ή από τη φλέβα διάλυμα χλωριούχου νατρίου. Όσοι παρουσίασαν θερμικές βλάβες μετά από έντονη μυική άσκηση πρέπει να μεταφέρονται σε δροσερό μέρος και να καλύπτονται με βρεγμένα σεντόνια για την γρηγορότερη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος κάτω από τους 38^ο. Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και η παρακολούθηση στο νοσοκομείο για ένα-δύο 24ωρα είναι απαραίτητη. Ωστόσο, η θερμοπληξία πρέπει να αντιμετωπίζεται σε νοσοκομείο γιατί ο κίνδυνος θανάτου ελλοχεύει εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα. Μέχρι τη μεταφορά του στο νοσοκομείο πρέπει να μένει σε δροσερό μέρος -με κλιματισμό ή με επαρκή αερισμό. Αφαιρέστε τα ρούχα και για την άμεση μείωση της θερμοκρασίας του σώματος καλύτερα μπείτε στο μπάνιο με παγωμένο νερό, ή τυλιχθείτε με βρεγμένες πετσέτες και εκτεθείτε σε ρεύμα αέρα που δημιουργείται από ανεμιστήρα. Η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και η στενή ιατρική παρακολούθηση θεωρείται αναγκαία.

Πρόσεξε στον καύσωνα

Ο καύσωνας είναι εδώ, φρόντισε να προφυλαχθείς

Όσοι πάσχουν από ορισμένες παθήσεις έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στις μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας. Μιλάμε για τις καρδιοπάθειες και ιδιαίτερα όσοι πάσχουν από συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και παίρνουν θεραπεία με διουρητικά, οι πνευμονοπάθειες (άσθμα, εμφύσημα), νεφροπάθειες που συνοδεύονται από νεφρική ανεπάρκεια, ενδοκρινοπάθειες (π.χ. υπερθυρεοειδισμός), ο σακχαρώδης διαβήτης, η σοβαρού βαθμού αρτηριοσκλήρυνση, η σοβαρή μορφή σκληροδερμίας κ.α. Να θυμάσαι ότι τόσο οι υγιείς όσο και οι πάσχοντες, βρέφη και υπερήλικες παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ευαισθησία.