Ο Οκτώβριος είναι ο Παγκόσμιος μήνας κατά του καρκίνου του μαστού. Δυστυχώς κάθε 68 δευτερόλεπτα πεθαίνει κάπου στον κόσμο μια γυναίκα με καρκίνο μαστού. Αυτή η ασθένεια παρά τη συχνότητά της εάν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να θεραπευτεί. Μάθε λοιπόν, πως ο τακτικός προληπτικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση είναι τα “κλειδιά” στη μάχη ενάντια σ’ αυτή τη μορφή καρκίνου.   

Η πρόληψη και η ενημέρωση είναι αναγκαία και σώζουν ζωές. Επειδή στα αρχικά της στάδια, η νόσος δεν δίνει σημάδια, γι’ αυτό ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, είναι απαραίτητος. Συγκεκριμένα αν ο καρκίνος διαγνωσθεί έγκαιρα, το ποσοστό επιβίωσης των γυναικών που έχουν νοσήσει ξεπερνά το 95-97 %. Πιο συγκεκριμένα, η έγκαιρη διάγνωση επιτυγχάνεται με την αυτοεξέταση, την μαστογραφία και την κλινική εξέταση από ειδικό γιατρό.

Ο Οκτώβριος είναι ο Παγκόσμιος μήνας κατά του καρκίνου του μαστού

Το 1985 ο Οκτώβριος καθιερώθηκε ως Μήνας Ενημέρωσης & Ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, σε μία διεθνή εκστρατεία για την αφύπνιση του γυναικείου πληθυσμού και τη συγκέντρωση πόρων για έρευνα, πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της πιο συχνά εμφανιζόμενης κακοήθειας στις γυναίκες.

Ποιες είναι οι μέθοδοι πρόληψης του καρκίνου του μαστού;

Για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού διάφορες εργασίες επισημαίνουν πολλούς παράγοντες κινδύνου, όπως ορμόνες, παχυσαρκία, γενετικό έδαφος, κληρονομικοί συντελεστές κ.λ.π. Εκτός ίσως από την αυστηρή τήρηση των ενδείξεων για την χορήγηση ορμονών, δεν φαίνεται ότι υπάρχουν κάποια άλλα μέτρα για την πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, για αυτό το νεόπλασμα, που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα υγείας για τις γυναίκες, υπάρχει αποτελεσματική δευτερογενής πρόληψη, δηλαδή έγκαιρη προσυμπτωματική διάγνωση. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να επιτυχθεί με τους εξής τρόπους:

• Με αυτοεξέταση μαστού
• Με κλινική εξέταση από γιατρό (ψηλάφηση μαστών)
• Με μαστογραφία (ή άλλη απεικονιστική μέθοδος)

Πως και πόσο συχνά πρέπει να γίνεται η αυτοεξέταση του μαστού;

Η αυτοεξέταση πρέπει να αρχίζει στην ηλικία των 20 ετών και να γίνεται κάθε μήνα, λίγες μέρες μετά τη λήξη της εμμήνου ρύσεως (περιόδου). Αν η περίοδος έχει σταματήσει, η γυναίκα πρέπει να διαλέξει μια ειδική μέρα, λ.χ. την 1 η κάθε μηνός. Αν παρατηρήσετε κάποια αλλαγή στο μαστό, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, διότι ναι μεν στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι αλλαγές ή και τυχόν ογκίδια που έχετε εντοπίσει δεν είναι καρκίνος, αλλά γιατί να το διακινδυνεύσετε;

Πως θα κάνεις σωστά την αυτοεξέταση μαστού

Για να κάνεις σωστά την αυτοεξέταση των μαστών σου, ακολούθησε τις εξής οδηγίες: Κάθισε ή φρόντισε να στηθείς μπροστά στον καθρέφτη. Άφησε τα χέρια να πέσουν ελεύθερα στο πλάι και κοίταξε προσεκτικά τους μαστούς σου για οποιεσδήποτε αλλαγές στο μέγεθος και το σχήμα. Αναζήτησε τυχόν εξάνθημα, πτυχή ή κοίλανση στο δέρμα, καθώς και τυχόν έκκριμα ή αλλοίωση στις θηλές.

Σήκωσε και τα δύο χέρια πάνω από το κεφάλι και αναζήτησε τα ίδια ακριβώς πράγματα. Εάν έχεις ξανακάνει αυτοεξέταση, προσπάθησε να διαπιστώσεις αν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή από την προηγούμενη φορά που έλεγξες τους μαστούς σου.

Στη συνέχεια, ξάπλησε στο κρεβάτι, τοποθέτησε ένα μαξιλάρι ή μία διπλωμένη πετσέτα μπάνιου κάτω από τον αριστερό σου ώμο και φέρε το αριστερό σου χέρι κάτω από το κεφάλι. (Από το στάδιο αυτό μέχρι και το στάδιο 7 θα ψάχνεις για ογκίδιο ή πύκνωση στους ιστούς).

Με τα δάχτυλα του δεξιού σου χεριού ενωμένα και τεντωμένα άρχισε να πιέζεις μαλακά αλλά σταθερά τον μαστό, κάνοντας μικρές κυκλικές κινήσεις, για να ψηλαφήσεις τον ιστό μεταξύ των δακτύλων σου και του τοιχώματος του θώρακα. Άρχισε από το έξω μέρος του μαστού κοντά στην αριστερή σου μασχάλη και ψηλάφησε αργά και προσεκτικά με μικρές κυκλικές κινήσεις γύρω από όλη την περίμετρο του μαστού σου.

Τώρα μετακίνησε τα δάχτυλα σου κατά 2 εκατοστά πιο μέσα, προς την κατεύθυνση της θηλής, και κάνε τις ίδιες μικρές κυκλικές κινήσεις γύρω από το μαστό. Επανέλαβε το ίδιο όσες φορές χρειάζεται για να ψηλαφήσεις κυκλικά ολόκληρη την επιφάνεια του μαστού, από το έξω μέρος μέχρι και τη θηλή.

Κατέβασε τώρα το αριστερό σου χέρι προς τα κάτω, στο πλάι του σώματός σου, και χρησιμοποιώντας την εσωτερική επιφάνεια των δακτύλων εξέτασε το μέρος κάτω από τη μασχάλη, γιατί και σε αυτή την περιοχή υπάρχει ιστός του μαστού (μαστικός ιστός). Επανέλαβε ολόκληρη τη διαδικασία για να ελέγξεις και τον δεξιό μαστό, χρησιμοποιώντας βεβαίως το αριστερό χέρι.

Πόσο συχνά χρειάζεται η εξέταση από ειδικό;

Αν δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, η ψηλάφηση των μαστών από ειδικό αρκεί να γίνεται μία φορά κάθε τρία χρόνια στις γυναίκες ηλικίας 20-39 ετών. Μετά την ηλικία των 40 ετών η κλινική εξέταση πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο. Εάν συντρέχει λόγος ο γιατρός μπορεί να ζητήσει συμπληρωματικές εξετάσεις ή συχνότερη κλινική εξέταση.

Εάν υπάρχουν ψηλαφητά μορφώματα μπορεί να προχωρήσει σε παρακέντησή τους και εξέταση του υλικού. Για παράδειγμα, μπορεί να παρακεντήσει μία κύστη και να στείλει το υγρό για εξέταση ή ένα συμπαγές ογκίδιο και να ζητήσει κυτταρολογική εξέταση.

Τι είναι η μαστογραφία, πότε πρέπει να γίνεται και ποια η συμβολή της στην πρόληψη του καρκίνου;

Η ψηφιακή μαστογραφία είναι μία απλή ακτινογραφία των μαστών, που γίνεται με ειδικό μηχάνημα και με πολύ χαμηλή δόση ακτινοβολίας. Συνήθως η πρώτη μαστογραφία γίνεται στην ηλικία των 40 ετών και αποκαλείται «εξέταση αναφοράς», διότι με αυτήν θα συγκρίνονται οι μαστογραφίες που θα γίνουν τα επόμενα χρόνια. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS ) συνιστά να γίνεται η μαστογραφία κάθε χρόνο από την ηλικία των 40 ετών και μετά, ενώ το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Καρκίνου (National Cancer Institute ) συνιστά να γίνεται η πρώτη μαστογραφία στα 40 και μετά κάθε 1 έως 2 χρόνια. Οι αντίστοιχοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί, πάντως, συνιστούν πλέον να γίνεται η πρώτη μαστογραφία στην ηλικία των 36 ετών και να χρησιμοποιείται ως μέσον σύγκρισης με τις επόμενες.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ο γιατρός μπορεί να ζητήσει να γίνει η εξέταση νωρίτερα, αλλά για συγκεκριμένο λόγο. Σε νεότερες ηλικίες ή αν πρέπει να αποφύγουμε τη μαστογραφία, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει υπερηχογράφημα των μαστών. Πάντως,  μαστογραφία έχει συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση πολλών περιπτώσεων καρκίνου με επακόλουθο καλές θεραπευτικές προοπτικές. Γι’ αυτό και θεωρείται ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για τις διαδικασίες πρόληψης.

Ευεργετική είναι η μαστογραφία για τις γυναίκες σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε από τον δρ Μπλέικ Κάντι του Νοσοκομείου για τον Καρκίνο του Μαστού του Cambridge και της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ στη Μασσαχουσέτη. Το αποτέλεσμα της έδειξε ότι οι γυναίκες οι οποίες δεν έχουν ποτέ υποβληθεί σε μαστογραφία είναι πολύ πιθανότερο να πεθάνουν από καρκίνο του μαστού σε σχέση με τις γυναίκες που υποβάλλονται τακτικά στην εξέταση.

Οι αριθμοί μιλούν…

Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 1,5 εκατομμύριο  γυναίκες διαγιγνώσκονται ετησίως με καρκίνο του μαστού. Στατιστικά μοντέλα υποστηρίζουν ότι, στις αναπτυγμένες κοινωνίες, 1 στις 8 γυναίκες θα εμφανίσουν τη νόσο στη διάρκεια της ζωής τους. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στη χώρα μας 600+ γυναίκες εμφανίζουν κακοήθεια στο μαστό.

Περισσότερες από 400.000 γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο πεθαίνουν ετησίως από καρκίνο του μαστού. Περίπου το 40% των κρουσμάτων καρκίνου του μαστού στις Ηνωμένες Πολιτείες θα είχε προληφθεί εάν οι γυναίκες φρόντιζαν να έχουν μειωμένο βάρος, να πίνουν λιγότερο αλκοόλ, να ασκούνται περισσότερο σωματικά και να θηλάζουν τα μωρά τους, υποστηρίζει μία νέα επιστημονική μελέτη.

Η μελέτη η οποία συνοψίζει τα συμπεράσματα 81 νέων ερευνών για τη σχέση μεταξύ τρόπου ζωής και καρκίνου, δείχνει ότι 70.000 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού θα μπορούσαν να αποτρέπονται κάθε χρόνο στις Ημωμένες Πολιτείες αν τηρούνταν οι πιο πάνω προϋποθέσεις.

“Σήμερα είμαστε πιο σίγουροι από ποτέ ότι οι γυναίκες μπορούν να μειώσουν εντυπωσιακά τον κίνδυνο (να προσβληθούν από καρκίνο του μαστού) αν διατηρούν ένα υγιές βάρος, αν είναι δραστήριες σωματικά και αν περιορίσουν την ποσότητα του αλκοόλ που πίνουν”, λέει ο δρ. Μάρτιν Ουάιζμαν του Αμερικανικού Ινστιτούτου Ερευνών για τον Καρκίνο, επικεφαλής της έρευνας.

Στην ιστοσελίδα http://www.dietandcancerreport.org/, οι επιστήμονες συμβουλεύουν τον σύγχρονο άνθρωπο να ασκείται τουλάχιστον επί μισή ώρα την ημέρα. Οι άνδρες πρέπει να μειώσουν το αλκοόλ σε δύο ποτά ημερησίως και οι γυναίκες σε ένα. Πάντως, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί και σε άνδρες, είναι σπάνιος (λιγότερο από 1% των περιπτώσεων). Το 2021 στην Κύπρο είχαμε 3 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού σε άντρες.

Επίσης, εδώ θα βρεις πώς η διατροφή, η διατροφή και η σωματική δραστηριότητα επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Συνολικά, αναλύθηκαν 119 μελέτες από όλο τον κόσμο, που περιλαμβάνουν περισσότερες από 12 εκατομμύρια γυναίκες και περισσότερες από 260.000 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού.

Τέλος, να επισημάνουμε ότι πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι μία διατροφή με μειωμένα λιπαρά, η συστηματική άσκηση, το μειωμένο βάρος και ο θηλασμός είναι παράγοντες που μπορούν να προλάβουν την εκδήλωση καρκίνου του μαστού. Ωστόσο ένα σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και δεν σχετίζεται με τον τρόπο ζωής.

Η σωστή ενημέρωση, η πρόληψη και η διάγνωση σώζουν ζωές κι αυτό αφορά κάθε γυναίκα, που οφείλει να προστατεύει τον εαυτό της.