Αν διαγνωστήκατε με διαβήτη, σίγουρα θεωρείτε το διατροφικό σας πλάνο… βουνό! Κι όμως, με τη βοήθεια των συμβουλών που εξασφαλίσαμε από τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου και την Ελένη Ανδρέου, θα βρείτε τις λύσεις που ταιριάζουν στην περίπτωσή σας. Πάμε να δούμε μερικούς διατροφικούς συνδυασμούς που μπορείτε να εφαρμόσετε καθημερινά όσοι πάσχετε από διαβήτη.

1. Γάλα με δημητριακά ολικής άλεσης

Τα δημητριακά ολικής άλεσης είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες δεν ανεβάζουν απότομα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και προκαλούν πρόωρο κορεσμό. Το γάλα είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης συνιστάται το χαμηλό σε λιπαρά για να αποφύγουμε την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών που έχουν συνδεθεί επιβαρυντικά με την καρδιαγγειακή υγεία.

2. Φρουτοσαλάτα με ξηρούς καρπούς και κανέλα

Είναι γεγονός ότι πολλοί που πάσχουν από διαβήτη αποφεύγουν τα φρούτα από φόβο μην ανεβάσουν το σάκχαρό τους. Όντως τα φρούτα θα ανεβάσουν το σάκχαρο όπως και άλλα τρόφιμα, αλλά το να τα αποφύγουμε δεν δίνει λύση γιατί αποφεύγουμε μαζί και πολλά θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες και μέταλλα. Αντίθετα, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να προλάβουμε την απότομη αύξηση του σακχάρου. Μπορείτε για παράδειγμα να επιλέξετε τα φρούτα να είναι άγουρα και να καταναλωθούν με τη φλούδα.

Οι ξηροί καρποί είναι τρόφιμα πολύ ευεργετικά σε αυτή τη περίπτωση, διότι είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνη που καθυστερούν την αύξηση της γλυκόζης διαβήτη Η κανέλα έχει μελετηθεί από πολλές έρευνες ότι σε πρόσληψη 3-6 γρ. καθημερινά μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, των τριγλυκεριδίων, της LDL χοληστερόλης και της ολικής χοληστερόλης.

Αν και η ποσότητα αυτή είναι αρκετά μεγάλη για να καταναλωθεί ως μπαχαρικό- αν και πετυχαίνεται με τη λήψη συμπληρώματος- σίγουρα όμως το να προσθέσουμε λίγη κανέλα στη φρουτοσαλάτα μας θα μας κάνει καλό και θα μας δώσει ένα γευστικό αποτέλεσμα.

3. Χυμός με μαύρο ψωμί και είδος πρωτεΐνης

Συνδυασμός υδατανθράκων και πρωτεΐνης. Το ψωμί σας θα επιλέξετε να είναι ολικής άλεσης, το τυρί να είναι με χαμηλά λιπαρά και θα βάλετε και μία φέτα γαλοπούλα. Ο χυμός σας, καλό είναι να είναι φυσικός και μπορείτε να περάσετε τα φρούτα στο μπλέντερ αντί να τα στύψετε ώστε να διατηρηθούν οι φυτικές ίνες. Οι πρωτεΐνες που βρίσκονται στο τυρί και στη γαλοπούλα και οι φυτικές ίνες που βρίσκονται στο ψωμί και τα φρούτα θα καθυστερήσουν την απορρόφηση των υδατανθράκων και θα εμποδίσουν την απότομη αύξηση του σακχάρου.

Ακόμα το άτομο με διαβήτη είναι όπως όλοι μας και να μην στερείται, αλλά να καταναλώνει με σύνεση και ασφάλεια για την υγεία του. Αν λοιπόν, θελήσετε το αναψυκτικό σας, προτιμήστε κάποιο «χωρίς ζάχαρη». Αυτά συνήθως περιέχουν ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες, εγκεκριμένες για την ασφάλειά τους αλλά και για την χρήση τους από άτομα με διαβήτη ώστε να μην στερούνται την γλυκιά γεύση χωρίς κίνδυνο υπεργλυκαιμίας.

4. Ψωμί ολικής άλεσης με μαργαρίνη και μαρμελάδα

Η φυτική μαργαρίνη είναι το λιπαρό στοιχείο που θα καθυστερήσει την πέψη του γεύματος και τελικά θα εμποδίσει την απότομη απορρόφηση των απλών σακχάρων όπως είναι η μαρμελάδα. Το ίδιο θα κάνουν και οι φυτικές ίνες του ψωμιού. Καλυτέρα χρησιμοποιείστε μαρμελάδα χωρίς ζάχαρη.

Το μέγεθος  της μερίδας… μετράει

Πέρα από όσα αναφέραμε η ποσότητα έχει και αυτή μεγάλη σημασία. Τα τελευταία χρόνια οι μερίδες και οι θερμίδες σε τρόφιμα έχουν αυξηθεί. Έρευνα και κλινικές μελέτες έδειξαν ότι τα μεγαλύτερα σκεύη σερβιρίσματος αυξάνουν και την ποσότητα σερβιρίσματος.

Τα άτομα με διαβήτη, λοιπόν, καλύτερα από όλους πρέπει να ξέρουν να χειρίζονται σωστά της μερίδες. Για παράδειγμα θα φάνε 30 γρ. σοκολάτα στο μέγεθος ενός σπιρτόκουτου αντιστοιχεί με τα ισοδύναμα 1ισοδυναμα ψωμιού και 2 ισοδύναμα λαδιού.

Τα ισοδύναμα τροφίμων στην πράξη

Η μέθοδος των ισοδυνάμων τροφίμων βασίζεται στην ομαδοποίηση των τροφίμων σε 6 ομάδες. Τα τρόφιμα που ανήκουν σε κάθε ομάδα έχουν τις ίδιες αναλογίες σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη (θερμιδογόνα συστατικά). Επομένως υπάρχει η δυνατότητα να αντικατασταθούν από άλλα τρόφιμα της ίδιας ομάδας χωρίς να αλλάξει η περιεκτικότητα στα θερμιδογόνα συστατικά και να υπάρχει ποικιλία στη διατροφή. Θεωρείται μια πρακτική και γρήγορη μέθοδος που εφαρμόζεται στους διαβητικούς διότι βοηθάει στον υπολογισμό των υδατανθράκων της διατροφής τους  και των λιπιδίων και των θερμίδων που λαμβάνουν. Επίσης μπορούν να μετρούν και τις πρωτεΐνες απαραίτητη γνώση για τους νεφροπαθείς διαβητικούς.

Ως μερίδα τροφίμου από κάθε ομάδα θεωρούμε μια συγκεκριμένη ποσότητα που αποτελεί και το ισοδύναμο τροφίμου. Για παράδειγμα θεωρώντας ως 1 μερίδα γάλακτος το 1 φλιτζάνι 240 ml  αυτό αποτελεί το 1 ισοδύναμο γάλακτος και μπορεί να αντικατασταθεί από άλλα γαλακτοκομικά παρόμοιας σύστασης.

Τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση υπογλυκαιμίας

Η σημαντική μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα χαρακτηρίζεται ως ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ. Η υπογλυκαιμία ορίζεται ως η κατάσταση στην οποία το σάκχαρο στο αίμα είναι κάτω από τα 70 mg / dl. Γνωρίζετε τον Κανόνα 15-15; Αφού παρατηρηθεί υπογλυκαιμία, θα πρέπει να εφαρμοστεί ο Κανόνας 15-15: Καταναλώστε 15 gr υδατανθράκων ταχείας δράσης π.χ.

• ½ ποτήρι χυμό ή ½ κουτάκι ανθρακούχου αναψυκτικού (όχι διαίτης)
• 4 δισκία γλυκόζης
• 3 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη ή μέλι
• 3-4 καραμέλες

Για να αυξήσετε τα επίπεδα γλυκόζης αίματος και επανελέγξτε τα επίπεδά σας μετά από 15 λεπτά. Εάν εξακολουθούν να είναι κάτω από 70 mg/dL, καταναλώστε άλλα 15 gr υδατανθράκων ταχείας δράσης και επανελέγξτε τα επίπεδα γλυκόζης αίματος σε 15 λεπτά. Αυτά τα άμεσα μέτρα θα ανακουφίσουν τα συμπτώματα με ομαλοποίηση του επιπέδου γλυκόζης αίματος. Δεδομένου ότι ενδέχεται να εμφανιστούν υπογλυκαιμίες οποτεδήποτε, οπουδήποτε, να είστε πάντα προετοιμασμένοι.

Η προετοιμασία περιλαμβάνει το να έχετε μαζί σας τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες ταχείας δράσης, όπως δισκία γλυκόζης, ένα σωληνάριο γέλης γλυκόζης, 150 ml χυμό ή ένα κανονικό ανθρακούχο αναψυκτικό (όχι διαίτης), 3 κουταλάκια γλυκού ζάχαρη ή μέλι ή ζαχαρωτά, όπως καραμέλες ή ζελεδάκια. Είναι επίσης καλή ιδέα να έχετε μαζί σας διαθέσιμο ένα γεύμα ή σνακ, καθώς και γλυκαγόνη, για την οποία θα πρέπει να δώσετε οδηγίες στους φροντιστές σχετικά με τον χρόνο και τον τρόπο χρήσης της. Ωστόσο, θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ότι οι σύνθετοι υδατάνθρακες ή οι τροφές που περιέχουν λιπαρά μαζί με υδατάνθρακες (π.χ. σοκολάτα) μπορούν να επιβραδύνουν την απορρόφηση γλυκόζης και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση μίας ακραία χαμηλής τιμής γλυκόζης αίματος.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου:

Δρ Ελένη Π. Ανδρέου, RDΝ, LD

Κλινική Διαιτολόγος 

Πρόεδρος Συ.Δι.Κυ.

Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Διαβήτη

Bιβλιογραφία: Matti Uusitupa et al (2020).  Evolving Nutritional Therapy for Diabetes Mellitus. Nutrients: 4 February 2020

Μάθε περισσότερα για τον Διαβήτη κάνοντας κλικ εδώ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη: «Αν όχι τώρα, πότε;»