Σύμφωνα με τον θεσμό της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη 2017 οι δραστηριότητες της χρονιάς θα επικεντρωθούν στην προώθηση της σημασίας του προσυμπτωματικού ελέγχου για να εξασφαλιστεί η έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και άλλα θέματα που αφορούν στον διαβήτη και που απασχολούν την γυναίκα για τη θεραπεία και την πρόληψη του ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών.
Σύμφωνα με τον IDF, 1 στις 7 γέννες επηρεάζονται από τον διαβήτη κυήσεως και 1 στις 10 γυναίκες ζουν με τον διαβήτη σε όλο τον πλανήτη. Από τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, μιλήσαμε με την Κλινική Διαιτολόγο Δρ Ελένη Π. Ανδρέου, RDΝ, LD, που είναι Πρόεδρος του Συ.Δι.Κυ. και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Διαβήτη για να μάθουμε τα πάντα για τις συστάσεις– οδηγίες (guidelines) που αφορούν την σημαντικότητα της διατροφής στην ρύθμιση του διαβήτη κυήσεως, επικαιροποιημένη επιστημονική γνώση σύμφωνα με την Αμερικανική Διαβητολογική Ένωση, αλλά και άλλων διεθνών και ευρωπαϊκών πηγών. Οπωσδήποτε όμως, η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη απαιτεί ειδική διατροφή και άσκηση, με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
Η εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη κατά την κύηση (ΣΔΚ) αφορά μέχρι και το 9.2% του συνόλου των κυήσεων (ADA, 2016) ανάλογα με τον πληθυσμό. Είναι πιθανό, ένα ποσοστό των εγκύων να παρουσιάσει ΣΔΚ μόνο κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά την γέννηση του εμβρύου να μην παρουσιάζει κανένα απολύτως πρόβλημα με τον μεταβολισμό της γλυκόζης (gestational diabetes-GDM), ενώ ένα άλλο ποσοστό εμφανίζει ΣΔ και στην μετέπειτα ζωή του. Τα συμπτώματα πολλές φορές περνούν απαρατήρητα, καθώς η αυξημένη διούρηση και η πείνα στην εγκυμοσύνη δικαιολογούνται.
“Ως διαβήτης της κύησης (gestational diabetes) ορίζεται οποιαδήποτε διαταραχή στον μεταβολισμό της γλυκόζης (των υδατανθράκων) που διαγιγνώσκεται ή εμφανίζεται για πρώτη φορά στην κύηση, συνήθως στο τέλος του δευτέρου τριμήνου, μετά την 24η εβδομάδα. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο πλακούντας παράγει ορμόνες που βοηθούν το έμβρυο να αναπτυχθεί και να μεγαλώσει. Οι ορμόνες αυτές κάνουν πιο δύσκολη τη δράση της ινσουλίνης στο σώμα (προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη). Στις γυναίκες με διαβήτη κύησης το πάγκρεας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σ’ αυτές τις αυξημένες ανάγκες, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα” (ADA.2016; NHS 2016). Ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η αυξημένη φυσική δραστηριότητα και ο περιορισμός απλών υδατανθράκων και λιπαρών τροφών, μπορούν να οδηγήσουν στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2 στην μετέπειτα ζωή των γυναικών με διαβήτη κύησης.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης της κύησης (gestational diabetes) χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση οποιασδήποτε μορφής διαταραχής ανοχής της γλυκόζης για πρώτη φορά κατά την διάρκεια της κύησης, ενώ όταν προϋπάρχει ΣΔ τύπου 1 ή τύπου 2, δεν πρόκειται για διαβήτη κύησης, αλλά για εγκυμοσύνη σε προϋπάρχοντα διαβήτη. Και στις 2 αυτές περιπτώσεις επιβάλλεται η διατήρηση των φυσιολογικότερων δυνατών επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή ανάπτυξη του εμβρύου.
Photo Credits: FreeGreatPicture.com
Τόσο πριν όσο και κατά την διάρκεια της κύησης θα πρέπει να ακολουθείται ένα εξατομικευμένο διαιτολόγιο το οποίο θα παρέχεται πάντα από τους εγγεγραμμένους διαιτολόγους, ενώ οι διατροφικές συμβουλές αποτελούν το σημαντικότερο στήριγμα της θεραπείας της εγκύου που εμφανίζει διαβήτη κατά την κύηση. Όταν η δίαιτα δεν επαρκεί για την επίτευξη των φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου, τότε αρχίζει θεραπεία με ινσουλίνη (αντιδιαβητικά δισκία δεν χρησιμοποιούνται κατά την κύηση). Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης μάλιστα, είναι πιθανό να χρειαστούν αλλαγές στις δόσεις της ινσουλίνης και στο καθημερινό διαιτολόγιο.
Οι διατροφικές απαιτήσεις της διαβητικού εγκύου δεν διαφέρουν σε μεγάλο ποσοστό από αυτές της υγιούς εγκύου κατά την διάρκεια του πρώτου τριμήνου. Η ποσότητα του φαγητού εξαρτάται φυσικά από το βάρος που πρέπει να κερδίσει κάθε έγκυος και είναι διαφορετικό σε κάθε γυναίκα και σε κάθε εγκυμοσύνη. O Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς για υπολογισμό βάρους της εγκύου και το όριο αύξησης βάρους βάση του βάρους της προ-εγκυμοσύνης.
Στις εγκυμονούσες, κατά την διάρκεια του πρώτου τριμήνου, συστήνεται η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων. Αυτό σημαίνει συνήθως τρία κύρια γεύματα και τρία σνακ. Κατά την διάρκεια του δεύτερου τριμήνου οι απαιτήσεις της εγκύου αυξάνονται και κάθε φορά θα πρέπει να συζητούνται με τους ειδικούς. Στην διάρκεια της εγκυμοσύνης καλό θα ήταν να περιοριστεί η πρόσληψη νατρίου, που μπορεί να οδηγήσει σε οιδήματα και κατακράτηση υγρών. Τέλος κατά το τρίτο τρίμηνο πρέπει και πάλι να δοθεί έμφαση στα μικρά και συχνά γεύματα, ενώ είναι πολύ πιθανό κατά το τρίμηνο αυτό να αυξηθεί σημαντικά η γλυκόζη, γεγονός που επιβάλλει και μια σημαντική αύξηση της ινσουλίνης. Πολλές γυναίκες κατά το τρίμηνο αυτό χρειάζεται να τριπλασιάσουν την δόση της ινσουλίνης τους.
Αν και αρκετές γυναίκες που εμφανίζουν Σακχαρώδη Διαβήτη κατά την κύηση είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες, δίαιτα απώλειας βάρους δεν επιτρέπεται σε αυτή την φάση, καθώς μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα βλαβερή. Η κατανάλωση μιας μη επαρκούς διατροφής έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή κετόνων στο σώμα. Οι κετόνες αυτές παράγονται κατά την προσπάθεια της διάσπασης των λιπών και μπορούν να αποβούν επιβλαβείς για το έμβρυο που κυοφορεί η εγκυμονούσα διαβητική. Επιβάλλεται όμως η μικρότερη αύξηση βάρους από την συνήθως συνιστώμενη.
Παρόλα αυτά, τα περισσότερα παιδιά που γεννιούνται από μία μητέρα που παρουσίασε διαβήτη κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της είναι απολύτως υγιή. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης, παρουσιάζεται στην έγκυο, αφού έχουν ήδη σχηματιστεί τα όργανα του εμβρύου. Σίγουρα το φαινόμενο αυτό θα ανησυχήσει τις εγκυμονούσες, αλλά το σίγουρο είναι πως δεν πρέπει να το βάζει κάτω κανείς και να μην ξεχνά ότι οι αρχές της υγιεινής διατροφής αποτελούν ασπίδα ζωής.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης αντιμετωπίζεται με ισορροπημένη διατροφή, άσκηση και τον καθημερινό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Α) Διατροφή: H ισορροπημένη διατροφή με ελεγχόμενη ποσότητα υδατανθράκων (όχι πάνω από 40-50% των ημερησίων θερμίδων) είναι το πιο σημαντικό βήμα. Η επιτρεπόμενη κατανάλωση θερμίδων εξαρτάται από το βάρος της εγκύου προ κύησης, την εβδομάδα κύησης και τον αριθμό των εμβρύων. Η υπερβολική στέρηση υδατανθράκων αντενδείκνυται, γιατί μπορεί αφενός να οδηγήσει σε περιορισμένη πρόσληψη βάρους από το έμβρυο, αφετέρου έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας.
Τα γεύματα πρέπει να είναι συχνά και τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποφεύγονται μεγάλες διακυμάνσεις στο σάκχαρο. Είναι απαραίτητο η έγκυος να κρατά ημερολόγιο με τη διατροφή και τις μετρήσεις σακχάρου ώστε να μπορούν να γίνουν τροποποιήσεις αν η δίαιτα δεν είναι αποτελεσματική.
Β) Άσκηση: Η τακτική άσκηση ενδείκνυται στην κύηση αν δεν υπάρχουν επιπλοκές.
Γ) Έλεγχος Σακχάρου και οι στόχοι: Ο τακτικός έλεγχος του σακχάρου (τουλάχιστον 4 φορές την ημέρα) είναι απαραίτητος για να εκτιμηθεί εάν η θεραπευτική αγωγή είναι αποτελεσματική, χωρίς υπερβολική στέρηση. Το σάκχαρο πρέπει να ελέγχεται κάθε πρωί, πριν το φαγητό, και μια ώρα μετά από κάθε μεγάλο γεύμα. Τα επίπεδα του σακχάρου πρέπει να είναι:
– Το πρωί πριν το πρωινό: <95 mg/dl
– Μια ώρα μετά τα γεύματα: <130 mg/dl
Οι στόχοι αυτοί μπορεί να χρειασθεί να τροποποιηθούν κατά τη διάρκεια της κύησης ανάλογα με την ανάπτυξη του εμβρύου.
Δ) Έλεγχος Κετόνης: Απαραίτητος είναι επίσης και ο έλεγχος για την ύπαρξη κετόνης στα ούρα μετά την έναρξη της διατροφής. Οι υδατάνθρακες είναι η βασική πηγή ενέργειας για το σώμα. Εάν η στέρηση των υδατανθράκων είναι υπερβολική, τότε αρχίζουν να παράγονται κετόνες από την καύση του λίπους για παραγωγή ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι τόσο η έγκυος όσο και το έμβρυο, στερούνται και η πρόσληψη των υδατανθράκων πρέπει να αυξηθεί. Αν δεν μπορούμε να διατηρήσουμε τις τιμές του σακχάρου στο επιθυμητά πλαίσια μόνο με τη διατροφή και την άσκηση, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ινσουλίνη.
Ε) Συχνή επαφή με τον ενδοκρινολόγο/διαβητολόγου και μαιευτική παρακολούθηση συμπεριλαμβανομένου κλινικού διαιτολόγου.
Tags: Diabetes Day 2017, Diebetic woman, Gestational Diabetes, Healthyfood, Nutrition, Pregnancy, X Cyprus Dietetic and Nutrition Association (CyDA)
Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που άρχισε από την Καθαρή…
Φραγκόσυκα ή Παπουτσόσυκα, όπως κι αν τα ξέρεις, ένα είναι…
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή έρχονται οι νέοι διατροφικοί στόχοι σας.…
