Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) σε κοινή δήλωση παρέχουν επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για τη δημόσια υγεία σχετικά με τη χρήση των πρόσφατα εγκεκριμένων προσαρμοσμένων εμβολίων έναντι της νόσου COVID-19 για την υποστήριξη του σχεδιασμού των φθινοπωρινών και χειμερινών εκστρατειών εμβολιασμού. Κάνε scrool και μάθε όλες τις σχετικές λεπτομέρειες. 

Η ΕΕ επέκτεινε πρόσφατα το οπλοστάσιό της με δύο νέα επικαιροποιημένα εμβόλια, το Comirnaty Original/Omicron BA.1 και το Spikevax Bivalent Original/Omicron BA.1. Καθώς ο ιός SARS-CoV-2 συνεχίζει να αναπτύσσεται, τα υπάρχοντα εμβόλια προσαρμόζονται για να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη προστασία των πολιτών της ΕΕ έναντι της νόσου COVID-19. Τα δύο δισθενή σκευάσματα για χρήση ως ενισχυτική  δόση που έχουν πρόσφατα προταθεί από τον EMA για έγκριση, επεκτείνουν την ανοσία έναντι των παραλλαγών που προκαλούν ανησυχία, ειδικά την Omicron και τις σχετικές υποπαραλλαγές. Η έκθεση του ανοσοποιητικού συστήματος σε σύγχρονες εκδόσεις του ιού, ώστε να αναγνωρίζει τις επακόλουθες παραλλαγές, είναι το κλειδί για τη δημιουργία μιας ευρύτερης ανοσολογικής απόκρισης.

Ποιοί μπορούν να βάλουν τα προσαρμοσμένα ενισχυτικά εμβόλια

Παρόλο που αυτά τα δύο πρώτα προσαρμοσμένα εμβόλια έχουν αδειοδοτηθεί για χρήση σε άτομα ηλικίας 12 ετών και άνω που έχουν λάβει τουλάχιστον το αρχικό σχήμα εμβολιασμού έναντι της νόσου COVID-19, το ECDC και ο EMA συμβουλεύουν ότι αυτές οι ενισχυτικές δόσεις πρέπει να απευθύνονται κατά προτεραιότητα σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης λόγω συγκεκριμένων παραγόντων κινδύνου. Αυτοί περιλαμβάνουν άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, ανοσοκατεσταλμένα και άλλα ευάλωτα άτομα (από 12 ετών και άνω) με υποκείμενες παθήσεις που τα θέτουν σε υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσου COVID-19 και έγκυες γυναίκες. Επιπλέον, οι ένοικοι και το προσωπικό εγκαταστάσεων  μακροχρόνιας φροντίδας θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης μπορεί επίσης να ληφθούν υπόψη λόγω της αυξημένης έκθεσής τους σε περίπτωση μελλοντικών νέων κυμάτων του SARS-CoV-2 και του βασικού τους ρόλου για την εύρυθμη λειτουργία των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.

«Η αδειοδότηση των δύο πρώτων προσαρμοσμένων εμβολίων είναι ένα σημαντικό βήμα στον συνεχιζόμενο αγώνα μας κατά της πανδημίας», δήλωσε η Εκτελεστική Διευθύντρια του EMA, Emer Cooke. «Έχουμε έναν ιό που εξελίσσεται γρήγορα και απρόβλεπτα. Είναι σημαντικό για την ΕΕ να διαθέτει ένα ευρύ φάσμα εμβολίων που να επικαιροποιούνται σε σχέση με τη σύνθεσή τους, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να έχουν περισσότερες επιλογές για να καλύψουν τις ανάγκες τους κατά τον σχεδιασμό των στρατηγικών εμβολιασμού τους». Πρόσθεσε ότι «Οι υγειονομικές αρχές στην ΕΕ έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εμβολιαστούν οι άνθρωποι».

Η Διευθύντρια του ECDC, Δρ. Andrea Ammon, τόνισε τη σημασία των εμβολίων στην καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19: «Με τα πρόσφατα αδειοδοτημένα προσαρμοσμένα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19, τα κράτη μέλη θα έχουν τώρα ένα ευρύτερο φάσμα επιλογών για να ξεκινήσουν εκστρατείες εμβολιασμού φθινοπώρου/χειμώνα κατά του COVID-19 με στόχο την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων και την ενίσχυση της ανοσίας τους έναντι των πιο πρόσφατων παραλλαγών», δήλωσε η Δρ. Άμμων. «Καθώς τα νεότερα εμβόλια έχουν στο παρόν στάδιο αδειοδοτηθεί για χρήση μόνο ως ενισχυτικές δόσεις, τα πρωτότυπα εμβόλια παραμένουν αναγκαία για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης με αρχικό σχήμα εμβολιασμού στο μη εμβολιασμένο πληθυσμό προς κλείσιμο των κενών ανοσοποίησης».

Φθινοπωρινό πρόγραμμα εμβολιασμού

Ο έγκαιρος εμβολιασμός και η χορήγηση ενισχυτικών δόσεων ενόψει μιας πιθανής φθινοπωρινής και χειμερινής έξαρσης κρουσμάτων με COVID-19 είναι ουσιαστικής σημασίας για την προστασία των ανθρώπων και την αποτροπή της υπερφόρτωσης των συστημάτων υγείας. Τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί κατά του COVID-19 ή που δεν έχουν κάνει ενισχυτική δόση συμβουλεύονται όπως προσέλθουν για εμβολιασμό όπως συστήνεται στις χώρες τους. Τα προσαρμοσμένα εμβόλια που αδειοδοτήθηκαν πρόσφατα έχουν εγκριθεί μόνο για χρήση ως ενισχυτικές δόσεις σε άτομα που ολοκλήρωσαν τουλάχιστον το αρχικό σχήμα εμβολιασμού, ανεξάρτητα από το ποια εμβόλια χρησιμοποιήθηκαν σε αυτόν.

Παρόλα αυτά, τα πρωτότυπα εμβόλια για τον COVID-19 εξακολουθούν να παρέχουν προστασία από σοβαρή νόσηση, νοσηλεία και θάνατο και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για το αρχικό σχήμα εμβολιασμού και να λαμβάνονται υπόψη για χρήση ως ενισχυτικές δόσεις όταν δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα νεότερα προσαρμοσμένα εμβόλια.

Μελλοντικά προσαρμοσμένα εμβόλια

Περαιτέρω προσαρμογές της σύνθεσης των εμβολίων COVID-19 είναι αναπόφευκτες για την αντιμετώπιση υφιστάμενων και μελλοντικών κυκλοφορούντων παραλλαγών. Τα προκαταρκτικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι η ανοσολογική απόκριση που επάγεται από τα εγκεκριμένα προσαρμοσμένα εμβόλια BA.1 επεκτείνεται πέραν των επιλεγμένων στελεχών και καλύπτει λοιπές υποπαραλλαγές της Omicron όπως BA.2, BA.2.75 και BA.5. Εκτός των δύο αδειοδοτημένων προσαρμοσμένων εμβολίων που στοχεύουν την υποπαραλλαγή Omicron BA.1 και το αρχικό στέλεχος του SARS-CoV-2, ο EMA αξιολογεί ένα προσαρμοσμένο εμβόλιο που ταιριάζει με το αρχικό στέλεχος και τις υποπαραλλαγές Omicron BA.4 και BA.5. Υπάρχουν επίσης αξιολογήσεις σε εξέλιξη για εμβόλια συμπεριλαμβανομένου του στελέχους βήτα του ιού. Εάν αδειοδοτηθούν, αυτά τα εμβόλια θα επεκτείνουν περαιτέρω τις επιλογές για εμβολιασμούς.

Παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις εκστρατείες εμβολιασμού

Οι εθνικές αρχές στην ΕΕ λαμβάνουν τις τελικές αποφάσεις σχετικά με τη διάθεση των εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων των ενισχυτικών δόσεων και του τύπου των εμβολίων, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η εξάπλωση της λοίμωξης, τις επιπτώσεις της νόσου COVID-19 σε διαφορετικούς πληθυσμούς και την εμφάνιση νέων παραλλαγών. Αυτές οι παράμετροι θα καθορίσουν ποια εμβόλια θα λαμβάνονται και πότε, με βάση το επίπεδο κινδύνου των ατόμων και την επιδημιολογική κατάσταση.

Το ECDC και ο EMA θα συνεχίσουν να αξιολογούν στενά την αποτελεσματικότητα των αναδυόμενων εμβολίων και τα επιδημιολογικά δεδομένα και θα ενημερώνουν ανάλογα τις συστάσεις τους.