Τουλίπα, αλλά όχι από την Ολλανδία! Αυτή είναι η διάσημη, αλλά πολύ σπάνια τουλίπα του Ακάμα… Ναι, είναι είναι το εντυπωσιακό, ενδημικό λουλούδι που σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης στην προστατευόμενη χερσόνησο το Ακάμα. Κι αν δεν το ήξερες ότι υπάρχει και κυπριακή τουλίπα, εμείς στο Madame LeFo​ αναλαμβάνουμε να σου κάνουμε τις πρώτες συστάσεις…

Φωτογραφίες: Τάκης Παπαχριστοφόρου  & Χαράλαμπος Χριστοδούλου, Τμήμα Δασών

ΠΗΓΗ: Τμήμα Δασών & ΓΤΠ

Η τουλίπα του Ακάμα, είναι ένα είδος που θα τη βρεις αποκλειστικά στη Χερσόνησο του Ακάμα… Είναι ένα πανέμορφο λουλούδι που καλωσορίζει τον Μάρτιο και την Άνοιξη. Και φέτος, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος μάς βοηθά να τη γνωρίσουμε καλύτερα- για να την προστατέψουμε. Η τουλίπα του Aκάμα λοιπόν, με το επιστημονικό όνομα Tulipa akamasica, ανθοφορεί από τον Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.

Η τουλίπα του Aκάμα

Η ονομασία του γένους Tulipa προέρχεται από την τουρκική λέξη túlipand, που σημαίνει τουρμπάνι (ύφασμα που χρησιμοποιούν οι μουσουλμανικοί λαοί ως καπέλο) εξαιτίας της ομοιότητας του άνθους της τουλίπας με το τουρμπάνι.  Επιπλέον, το επίθετο akamasica δόθηκε στο είδος διότι η εξάπλωσή του περιορίζεται στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, σε κρατική δασική γη που περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000.

Η Τουλίπα του Ακάμα απειλείται με… εξαφάνιση 

Λόγω του μικρού εύρους εξάπλωσης και του μικρού πληθυσμού του είδους, που δεν υπερβαίνει τα 200 φυτά, η Tulipa akamasica έχει περιληφθεί στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως «Κρισίμως Κινδυνεύον» (Critically Endangered) με εξαφάνιση. Για την προστασία τόσο του ενδιαιτήματος όσο και του φυτού, το Τμήμα Δασών κατά τη δεκαετία του 1990, προχώρησε σε μερική περίφραξη του πληθυσμού της. Αργότερα, η περίφραξη επεκτάθηκε για να καλύψει σχεδόν ολόκληρη την περιοχή εξάπλωσης του φυτού, αφού μέρος του πληθυσμού που βρισκόταν εκτός περίφραξης υποβαθμίστηκε επικίνδυνα λόγω της υπερβόσκησης που παρατηρείται στην περιοχή. Επιπρόσθετα, για την εκτός τόπου (ex-situ) προστασία του είδους γίνεται προσπάθεια εγκατάστασής του στους βοτανικούς κήπους του Τμήματος Δασών.

Τρία είδη τουλίπας στην Κύπρο

Σύμφωνα με τους Zonneveld & de Groot (2012) το γένος Tulipa, της οικογένειας Liliaceae, περιλαμβάνει τουλάχιστον 87 είδη. Ωστόσο, λόγω κυρίως της δύσκολης ταξινόμησης του γένους και γενικά της ασυμφωνίας στην έννοια του είδους, δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ειδικών ως προς τον συνολικό αριθμό των ειδών που περιλαμβάνονται στο γένος Tulipa. Τα είδη τουλίπας προέρχονται από την Ευρώπη, την Δυτική και Κεντρική Ασία αλλά και τη Βόρεια Αφρική. Στην Κύπρο, το γένος αντιπροσωπεύεται με 3 είδη: τα ενδημικά Tulipa akamasica και Tulipa cypria (που γνωρίσαμε τον περασμένο Απρίλιο), καθώς και το εγκλιματισμένο ξενικό είδος Tulipa agenensis.

Η τουλίπα του Ακάμα είναι πολυετής, βολβώδης, όρθια πόα, ύψους 9–25 (–30) εκ. Τα φύλλα του φυτού είναι σαρκώδη, συνήθως 3 έως 7 εκ., των οποίων τα δύο στη βάση είναι μεγαλύτερα, λογχοειδή, μέχρι 30 εκ.  Τα ανώτερα φύλλα είναι πολύ μικρότερα, σχεδόν γραμμοειδή. Ο ανθοφόρος βλαστός είναι χνουδωτός, με πράσινο χρώμα και κόκκινη απόχρωση στο πάνω μέρος. Το άνθος του φυτού είναι μονήρες και βρίσκεται στην κορυφή του ανθοφόρου βλαστού, με διάμετρο γύρω στα 7 εκ.  Τα τμήματα του περιανθίου έχουν λαμπερό κόκκινο χρώμα και μαύρη κηλίδα εσωτερικά, που περιβάλλεται από στενή, κίτρινη ζώνη ενώ τα νημάτια των στημόνων είναι τριχωτά στη βάση τους.

Και επειδή είναι πανέμορφη ας την προστατέψουμε από την εξαφάνιση που απειλείται… Δεν κόβουμε τα λουλούδια της, ούτε την ξεριζώνουμε… Απλά  θαυμάζουμε μόνο το υπέροχα άνθη της.